Nét tinh tế của văn hóa cổ truyền Việt Nam trong kiến trúc Đình Bảng

Mời các bạn tạm gát lại những công việc bận rộn hằng ngày và tìm đến sự an nhiên qua khung cảnh của ngôi đình miền Bắc nổi tiếng từ xưa: Đình Bảng. Cái hồn Việt như phảng phất đâu đây, niềm hoài cổ lan man khi lướt qua những chi tiết kiến trúc của ngôi đình cổ. Thả hồn vào không gian tĩnh mịch của ngôi đình để thấy hết những nét tinh tế của văn hóa cổ truyền Việt Nam trong thời kỳ vàng son....

Kiến trúc sư Nguyễn tường Quý đã nghiên cứu những kiến trúc văn hoá về đình làng và chùa chiền xưa. Anh viết bài "Nói về cái đình làng ta" như sau:

Truyền thống nước Việt Nam ta có câu “Phép vua còn thua lệ làng”. Pháp luật của vua xuất phát từ Cung Điện Kinh Thành, còn tục lệ làng thì do dân tụ tập tại cái Đình của làng mà quyết định nên. Vì vậy vị trí của cái Đình cần phải ở trung tâm của làng, chính giữa làng để tất cả người dân trong làng có thể dễ dàng trông thấy, và đi đến đấy để mà tụ tập nhau. Nói một cách nôm na, vị trí của Đình trước hết cần phải tiện lợi cho mọi người sinh sống trong làng.

Tụ tập với mục đích gì? Đầu tiên, dân làng tụ tập nhau ở đình khi có vấn đề nào cần thảo luận hay tham khảo công khai chung cho tất cả những dân cư trong làng. Chẳng hạn họp để có ý kiến nhất quyết chung, như kiểu "Nên Hòa hay nên Chiến" của Hội Nghị Diên Hồng vào thế kỷ 13 triều đại Nhà Trần để chống quân Mông Cổ sang xâm chiếm nước ta. Sau đó là những cuộc hội hè đình đám của làng... Do đó, nhu cầu bên trong Đình phải rộng rãi, tạo được sự mát mẻ cho những đêm hè nóng nực khi cần có những buổi hội họp lớn.

Nhưng cái đình làng hiện diện từ thủa nào? Chưa ai dám chắc biết được một cách chính xác. Chỉ có thể nói là hình dáng của cái Đình đã xuất hiện trong một khoảnh đất rộng và thường thì ở trọng tâm của làng, từ khi dân Việt ta biết tụ tập thành làng xã mà sinh sống làm ăn gần gũi với nhau lâu đời. Hình dáng cái đình như thế đã dần dần biến thành một ngôi nhà lớn (như loại nhà rồng có mái cao của người thượng du Việt Nam hiện giờ còn sử dụng). Tuy nhiên, dân chúng ở làng thuộc những vùng đồi và đồng bằng vì lối sống phức tạp hơn nên đã thiết lập các ngôi Đình có sức chứa nhiều hơn và có dáng trang nghiêm để thờ phụng các vị tiên hiền có công với làng xã, các vị Thần, các bà Chúa hoặc thờ Thần Nông, Thần Núi, Thần Hoàng Làng v.v... Cho nên lối kiến trúc của Đình cần mang một sắc thái uy nghi và to lớn, phù hợp với các thần tượng mà cả làng tôn thờ.

Đình là nơi lưu trữ nếp văn hóa của dân làng.

Đình Bảng – ngôi đình cổ đẹp nhất Việt Nam

Trong ba ngôi đình đã đi vào câu ca dao “Thứ nhất là đình Đông Khang / Thứ nhì đình Bảng, thứ ba đình Diềm”, chỉ còn đình Bảng được bảo tồn nguyên vẹn cho đến nay.

Ngôi đình này thuộc làng Đình Bảng, thị xã Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh. Đình được xây dựng từ thế kỉ XVIII, quá trình xây dựng suốt 36 năm. Từ năm 1700 đến 1736 mới hoàn thành. Một sự đặc biệt của đó chính là người đầu tiên xây dựng nên đình chính là người làng. Ông là Nguyễn Thạc Lương và vợ ông Nguyễn Thị Liên đã cùng mua gỗ lim về để dựng ngôi đình.

Thăm làng Đình Bảng du khách sẽ cảm nhận được không gian rộng lớn, thanh bình của làng quê Việt Nam. Hơn nữa du khách sẽ được chiêm ngưỡng kiến trúc độc đáo của mái đình, cột đình…

Trước đây đình được dựng lên để thờ các vị thần thành hoàng: thần Nước, thần Đất và thần Núi. Sau đó nhân dân đã thờ 6 vị có công lập lại làng. Đình làng có con chó đá ngự tại sân đình, con chó đá ấy cũng có “tuổi” bằng với tuổi đình.

Trong đình còn có miếu thờ thần thổ công được nhân dân quét dọn và thắp hương. Sân đình rộng rãi luôn là địa điểm tổ chức các hoạt động sinh hoạt trong làng. Mỗi khi tới đình làng, mọi người đều như sống trong lịch sử, ngắm nhìn những kiến trúc thời xưa mà không khỏi thán phục tài năng của ông cha ta.