EDGE - Một công cụ đơn giản và tập trung hơn?

Tháng 6/2015, Hệ thống Chứng chỉ Đánh giá hiệu quả sử dụng tài nguyên cho công trình xây dựng – EDGE (Excellence in Design for Greater Efficiencies) chính thức ra mắt thị trường Việt Nam.

EDGE được phát triển bởi Tổ chức Tài Chính Quốc tế (IFC), thuộc Nhóm Nghiên cứu thuộc Ngân hàng Thế giới với mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính tại các thị trường mới nổi như Việt Nam.

Điểm khác biệt của EDGE nằm ở chỗ, trong khi các hệ chứng chỉ khác như: LEED, LOTUS hay Green Mark với những yêu cầu thiết kế và sử dụng tài nguyên “xanh” đồng bộ và phức tạp thường phù hợp hơn với các công trình cao cấp, nhằm nâng tầm chúng thành các công trình xanh tiêu biểu, EDGE lại đưa ra các yêu cầu không quá cao và chỉ tập trung vào 3 chỉ tiêu chính là: năng lượng, nước và sử dụng vật liệu xanh. Nhờ vậy, EDGE phù hợp cho giai đoạn đầu tiếp cận và triển khai các công trình sử dụng hiệu quả năng lượng của ngành xây dựng Việt Nam. Với ưu điểm dễ áp dụng và chi phí thấp, phân khúc thị trường nơi EDGE có tiềm năng cải thiện hiệu quả nhiều nhất chính là phân khúc trung cấp chiếm hơn 70% số lượng công trình trên thị trường cả nước.

Nên bắt đầu từ đâu?

EDGE hướng tới các công trình xây mới thuộc 5 loại hình gồm: nhà ở/chung cư, văn phòng, khách sạn, tòa nhà thương mại và bệnh viện cùng các công trình hỗn hợp của các loại trên. Cùng với Hướng dẫn Kỹ thuật Chi tiết cho từng loại công trình, phần mềm trực tuyến miễn phí EDGE (tại edgebuildings.com) cho phép các công trình tính toán hiệu quả sử dụng tài nguyên của các giải pháp thiết kế khác nhau. Khi chạy phần mềm, các KTS chỉ cần nhập các thông số công trình, EDGE sẽ tự động đưa ra danh sách các giải pháp xanh sẵn có trên thị trường kèm theo hiệu quả tiết kiệm tài nguyên và kinh tế mà mỗi giải pháp mang lại. Nhờ đó, KTS sẽ dễ dàng chọn ra những giải pháp phù hợp nhất với yêu cầu của chủ đầu tư. Đặc biệt, phần mềm EDGE còn có chức năng in báo cáo, giúp các KTS dễ dàng trình bày ý tưởng với chủ đầu tư cũng như các đơn vị liên quan.

Giao diện phần mềm EDGE trực tuyến hiển thị tiếng Việt

Để đạt tiêu chuẩn EDGE, các giải pháp xanh cần giúp công trình đạt mức giảm tối thiểu 20% năng lượng tiêu thụ, 20% lượng nước tiêu thụ và 20% lượng năng lượng hàm chứa trong vật liệu (hay lượng năng lượng sử dụng để sản xuất ra vật liệu). Nếu muốn được cấp chứng chỉ, chủ đầu tư có thể nộp đơn đăng ký chứng chỉ EDGE với Công ty SGS Việt Nam – đơn vị kiểm định và cấp chứng chỉ EDGE chuyên nghiệp được IFC lựa chọn tại hơn 100 quốc gia. SGS sẽ yêu cầu chủ đầu tư nộp hồ sơ thiết kế và sau đó là hồ sơ hoàn công để chứng minh việc áp dụng các giải pháp xanh trong công trình. Đồng thời, kiểm toán viên EDGE sẽ tiến hành kiểm tra xác nhận trên công trình thực tế trước khi cấp Chứng chỉ EDGEchính thức. Tổng chi phí đăng ký, đánh giá và cấp chứng chỉ EDGE chỉ từ $2000-$8000 cho công trình có quy mô từ 5.000-50.000m2 xây dựng, thấp hơn nhiều so với các chứng chỉ khác hiện có trên thị trường.

EDGE có làm tăng chi phí đầu tư?

Một câu hỏi chung mà các chủ đầu tư thường đặt ra khi tiếp cận công trình xanh là vấn đề lợi ích kinh tế thu được so với chi phí đầu tư thêm. Bên cạnh những lợi ích cho môi trường như: giảm phát thải khí nhà kính, giảm tiêu thụ tài nguyên thiên nhiên, giảm tác hại tới môi trường tự nhiên cũng như môi trường sống của cư dân…, thì lợi ích kinh tế luôn là một yếu tố quan trọng trong quyết định của chủ đầu tư. Thực tế triển khai các công trình xanh trong và ngoài nước đều cho thấy lợi ích kinh tế dài hạn mà các giải pháp sử dụng tài nguyên hiệu quả mang lại là rất đáng kể.

Trong 6 công trình đã đạt chứng chỉ EDGE ở nhiều giai đoạn cho tới thời điểm hiện tại, chỉ có 2 công trình phải đầu tư thêm kinh phí. Đó là 2 công trình đầu tiên áp dụng EDGE: Chung cư Bridgeview của chủ đầu tư Nam Long và Tòa nhà văn phòng thuộc dự án FPT Complex của chủ đầu tư FPT. Để đạt mức tiết kiệm bắt buộc tối thiểu 20% EDGE quy định, chủ đầu tư phải thay đổi thiết kế ban đầu, đầu tư thêm giải pháp kỹ thuật về vật liệu cho lớp vỏ công trình do thiết kế ban đầu chưa phù hợp với yêu cầu cách nhiệt của EDGE cũng như không sử dụng vật liệu xanh.  Khái tính từ chủ đầu tư cho thấy công trình Chung cư Bridgeview phải đầu tư thêm 1,2% so với tổng mức đầu tư ban đầu. Còn đối với công trình 100.000m2 văn phòng hạng A tại FPT Complex, chủ đầu tư cũng đã chi thêm hơn 9 tỷ đồng cho các giải pháp kỹ thuật và vật liệu.

Tuy vậy, đối với các công trình khác như: Green House của HUDLAND, Orchard Garden của Novaland Group, The Ascent – Thảo Điền Condominiums của Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Tiến Phát và First Home Premium Bình Dương của Công ty Cổ phần Tổ chức Nhà Quốc gia (N.H.O), cho tới thời điểm hiện tại không có chi phí phụ trội nào được ghi nhận. Nguyên nhân là do các công trình này tiếp cận EDGE và áp dụng các giải pháp tiết kiệm tối ưu với sự hỗ trợ của phần mềm EDGE và các chuyên gia IFC ngay từ các bước thiết kế cơ sở.

Tối ưu hóa hiệu quả chi phí trong công trình xanh

Từ kinh nghiệm tư vấn xây dựng công trình xanh tại nhiều quốc gia đang phát triển, ông Autif Sayyed, chuyên gia công trình xanh của IFC khu vực Đông Á – Thái Bình Dương cho biết: 

“Ngày càng có nhiều các dự án được chứng nhận EDGE với ngân sách chỉ tương đương với các công trình không được chứng nhận. Điều này chứng tỏ việc xây dựng các công trình xanh với mức đầu tư hợp lý bắt nguồn từ nhận thức đúng đắn rằng: Thiết kế xanh không đơn giản là đắp thêm công nghệ hay cây xanh lên các công trình bình thường mà là cách thiết kế tích hợp đòi hỏi lối tư duy hoàn toàn khác cách làm truyền thống”.

Trên thực tế, các giải pháp hiệu quả nhất chính là các giải pháp kiến trúc thông minh như: xoay hướng, bố trí cửa sổ, thiết kế lớp vỏ công trình giúp giảm hấp thụ nhiệt, tăng cường thông gió tự nhiên, bố trí khoảng xanh… Tuy vậy, để không làm tăng chi phí, các giải pháp này cần được xem xét áp dụng ngay từ khâu thiết kế cơ sở. Ngoài ra, việc sử dụng vật liệu xanh cũng cần được cân nhắc sớm để có thể có tính toán phù hợp, giúp giảm thời gian và chi phí trong thiết kế và xây dựng.

Ngoài ra, trong quá trình cân nhắc các giải pháp giúp công trình đạt tiêu chuẩn EDGE, các KTS nên đặc biệt chú trọng các giải pháp mang lại lợi ích kép. Ví dụ, tại công trình Chung cư Bridgeview, chủ đầu tư Nam Long đã lựa chọn thay thế một phần diện tích tường gạch nung truyền thống bằng gạch bê tông khí chưng áp nhẹ. Với khả năng cách nhiệt cao gấp đôi gạch nung, loại gạch mới này đã giúp công trình giảm được 50% lượng điện dùng cho điều hòa. Đồng thời, gạch bê tông khí chưng áp nhẹ còn là vật liệu không nung nên không gây tiêu tốn năng lượng và phát thải trong quá trình nung gạch, nhờ thế công trình Bridgeview còn giành được điểm trong tiêu chí vật liệu của EDGE.

Với kiến thức về công trình xanh và những chiến lược được tính toán hợp lý, tin rằng Việt Nam trong tương lai sẽ không thiếu những sản phẩm công trình xanh với giá thành hợp lý, mang lại nhiều lợi ích hơn cho cả chủ đầu tư và người sử dụng, giúp cải thiện môi trường sống vốn đang bị ô nhiễm nặng nề bởi các tác động từ con người.

Tham khảo một số công trình xanh khác trên thế giới đạt tiêu chuẩn EDGE

ThS.KS Đỗ Ngọc Diệp