Tản mạn chiều 20...

Viết sau hội thảo chuyên đề “Thiên nhiên và Kiến trúc” của KTS Toyo Ito diễn ra tại Tp. Hồ Chí Minh - 2017...

Không gian: Tòa nhà GEM, Q1. TP. HCM
Thời gian: 13h30 – 17h30 ngày 20/02/2017 nhằm giờ Mùi + Thân, ngày Mậu dần, tháng Nhâm dần, năm Đinh Dậu
Diễn giả: Gồm 3 KTS, trong đó có 1 được giải PRITZKER 2013
MC: KTS. Nguyễn Văn Tất - TAD
Khán giả: khoảng ± 500, hầu hết là KTS và sinh viên KT

Khá khen cho MC

Có khá ít câu hỏi (điều khác thường so với các hội thảo trước đây). Người (An) Nam ta nhất là KTS + sinh viên KT vốn dĩ “tám” dữ lắm kia mà!

Để lấp chỗ trống, MC đã sử dụng hơn phân nửa thời lượng 1 giờ dành cho cuộc “hội thoại “ giữa 2 KTS đến từ trường phái “ĐH.TOKYO” ± 30 năm. Diễn giả thứ ba có vẽ chỉ góp mặt cho đủ... tụ Tam tài.

Cuộc “hội thoại“ ngoài dự kiến, mong muốn

Chủ đề 1: CÂY XANH = KIẾN TRÚC XANH?

Cây xanh lạm phát tràn ngập (overcrowded)

Công trình từ 3 mặt trận:

Đất: Tranh thủ từng cm2 một.

Nước: balcon+ logia cùng tham gia.

Trời: Mái nhà, bất kể mái bằng hay mái dốc bằng BTCT dán gạch chống thấm.

Đồng hành với cây xanh là Bồn BTCT chứa Đất +Phân + Cần + Giống, đủ mọi tỷ lệ, hình dáng... thấm, dột là chuyện... đương nhiên.

Chống thấm bằng giải pháp hai lớp da (double –skin) gạch “ bản địa” (vừa chịu lực, vừa trang trí, vừa cho phép lớp ngoài tha hồ thấm...)

Do vậy tuổi thọ công trình khoảng 20-30 năm là cùng không thể nào địch lại công trình công nghệ cao kéo dài đến một hai trăm năm của KTS Nhật TOYO ITO (trời, trời...)

Lời giả thích cho tình trạng (hay tình huống?) này như sau:

Tiêu chí cây xanh của ta thấp... Không chịu được... số liệu dẫn chứng: 0,72 m2/đầu người dân TP.HCM. Do vậy, phải tận dụng, tranh thủ, “bù tiêu chí“ bằng mọi khả năng, mọi điều kiện, mọi lúc, mọi nơi.

Kinh tế ta èo uột... Lao động cả chân tay trí óc ta nghèo nàn (cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng) thiếu chất PRỒ (đa phần “nghiệp dư”) đã vậy lại còn... kém nhiệt tâm và tình yêu nghề, không hiểu gì về Teamwork... Nói chung: Rất Sốc (shocked).

Luật lệ ta lỏng lẻo, dù nhiều còn hơn đám... RỪNG (luật Môi trường, luật Xây dựng, luật Đô thị, luật Kiến trúc và Kiến trúc sư...) kèm theo là cả một hệ thống giám sát, kiểm định khổng lồ. Tuy nhiên, trong cái rủi lại có cái may, trong cái xui lại có cái hên (quy tắc trong âm có dương và trong dương có âm): nhờ vậy mà thiết kế xây dựng “tá lả âm binh“. Tha hồ phá cách, tha hồ thí nghiệm... trên các tiêu chí AN LẠC: An toàn cho người sử dụng, an toàn sức khỏe, an toàn tính mạng, an toàn PCCC, và... cà an toàn túi... tiền (nghèo mà... sang, đầu tư Kiến trúc cây xanh không hề rẻ). Có đâu như xứ Phù tang , xứ củ Sâm (Đông Bắc Á) các xứ ở Đông Nam Á (Sing, Mã, Thái...) rắc rối với chỉ riêng quy định gần đây về Mái Xanh (Green roof).

Chủ đề 2: CÂY TRE = CÂY VẠN NĂNG?

Từ ảo tưởng sức mạnh TRE: dàn giáo xây dựng (scaffolding) ở Trung quốc cả lục địa (bắt đầu từ Hồng Kong) đến đại dương (Đài loan)... cho nhà chọc trời (skyscraper) cao hàng trăm mét...

Đến thực tiễn năng lực TRE: Tự thân vượt khẩu độ từ chục mét, nhiều chục mét, thậm chí hàng trăm mét (kết cấu gỗ dán đương đại) Tre có thể vượt chiều dài của riêng mình? (thế giới có khoảng 1.500 loại với chiều dài xấp xỉ 10 m sử dụng được là... quá cỡ thợ mộc). Cần có sự trợ giúp (help) của vật liệu khác (kim loại, nhựa siêu cứng, bền...) giống như sự cộng tồn, cộng sinh (coexistence) của:

Hồn Trương Ba: sắt thép (chịu lực bên trong)

Da hàng thịt: Tre (vỏ bọc bên ngoài)

Có thể gọi “đúng tên sự vật“ “Tre - cốt - thép“

Ngay cả KTS. TOYO ITO cũng thiết kế xây dựng công trình... bằng 1 bó thép ống làm PILLAR (cột chịu lực) như cách ông trình bày...

Nhân đây mời xem 1 Video clip về Nhà tre rất dễ thương (xem video...)

Cảm tưởng còn đọng lại...

Đến Hội thảo trong tâm thái _ tỷ lệ dành cho KTS. TOYO ITO (80%) , 2 KTS Việt (mỗi người 10%)

Muốn được thấy và nghe một cái gì rất PRITZKER, không chỉ là một mớ các “thủ pháp“ (hay thủ thuật) thiết kế, thiếu một cái gì đó như triết lý đặc trưng Phù tang hoặc bản xứ Thái dương Thần nữ... như các KTS Nhật đoạt giải Pritzker trước đây. Một cái gì tương tự như concept “Form Follow Fiction“ của KTS... chưa Pritzker và xem KTS. Olen Scheeren Hà lan (theo đường link này...)

Tiếc là chưa nhận được một Mã Kiến trúc (A.Code) hoặc chí ít một Thông điệp ẩn tàng (Hidden message) phía sau các công trình... Một cái gì đó rất khác (different), rất mới (new) và có ích (benefit) theo định nghĩa của Sáng tạo (Creativity).

Do vậy, cảm tưởng (hay cảm giác?) tiếp theo là Pritzker đang có dấu hiệu, có màu “mặt trận"? có một cái gì đó khá giống các giải NOBEL Hòa Bình, hoặc NOBEL Văn học, thay vì NOBEL Khoa học... (Xin được mở một ngoặc nhỏ: Đặc thù độc đáo Hội KTS nước ta là Hội Thành viên Liên hiệp Văn học – Nghệ thuật (quả là 1-0-2). Các KTS ta vì vậy đều rất nghệ sĩ (artist), rất văn sĩ (writer) chăng?)

Hết Đông tới Tây

Hết Nam tới Bắc

Hết Âu tới Á

Hết Á Tới Phi

Hết Phi tới Mỹ

Hết Mỹ lại trở về Âu v.v... và v.v...

Chừng nào thì tới Việt Nam (xếp hàng nào so với Sing, Mã, Thái, Phi, Indo... thậm chí Campuchia, Lào???)

Cuối cùng thì cũng có một điều... đọng lại. Đó là mệnh đề có chăng “một nền Kiến trúc – vì – Kiến trúc sư“ mà trong những giây phút cuối cùng của buổi hội thảo đã lóe lên như một Nghệ thuật vị Nghệ thuật? Vệt sáng cuối... đường hầm. Nghệ thuật vị nhân sinh???

KTS. Lý Thái Sơn