Chắc Cà Đao mùa nước nổi

KTS Phạm Ngọc Thọ, Gíam đốc công ty Cát Thành Gia Định, quê ở An Giang, nên hai ngày Thứ Bảy, Chủ Nhật bọn tui kéo nhau về quê anh thăm những ruộng đồng ngập nước mênh mông trong mùa lũ. Sáng Chủ nhật trên đường ra cánh đồng xã Vĩnh Lợi, tui xin ngồi sau xe Honda của anh Hai Sơn, anh của Thọ và là Giám đốc một Cty kinh doanh Thiết bị Y tế phát đạt tại Long Xuyên, hai anh em tui tới cầu Chắc Cà Đao trước, từ đây còn phải đi thêm 11km nữa mới tới điểm hẹn tắc ráng do mấy bạn thời hoa niên của Kts Thọ hẹn trước, họ sẽ đưa chúng tôi ra giữa đồng săn chuột, săn rắn mới, cò, rắn.. và nướng bằng lò than ngay trên vỏ lãi. Bên phải tấm hình là trụ sở HĐND thị trấn Châu Thành, tui thiết kế hồi những năm 1984, khi ấy là Hợp tác xã Mua Bán Huyện Châu Thành, thời ăn nên làm ra của thương nghiệp quốc doanh.

”Dòng An xanh lơ sóng biếc…” nay nước giữa sông đục ngầu phù sa, cuồn cuộn chảy xiết, mấp mé ven bờ thời rồi tràn ào lên bờ mỗi khi có xuồng ghe qua lại. Chỗ cái phao phía xa trong ảnh trên là dấu hiệu báo dòng chảy xoáy mạnh, thuyền ghe phải tránh. Ghe thuyền dù có máy nhưng khi chạy ngược dòng cũng phải men ven bờ, nếu muốn qua ngang sông thời phải chạy xéo mũi ghe ít nhất 45 độ để chống lại dòng chảy.

Khi xe tới mọi người lại cùng chụp thêm một kiểu hình nữa để có kỷ niệm về cái địa danh lý thú nầy. Hỏi rất nhiều người địa phương nhưng không ai có câu trả lời nghe cho xuôi về ý nghĩa cụm từ gốc Khơ-me nầy. Cuối cùng đành chấp nhận Chắc hay Chặc là đặc nghẹt, là nhiều lắm, Cà đao là con chuột. Có lẽ bởi hồi đó xứ nầy nhiều chuột đồng lắm phải không các bạn? Đặc sản mùa nước nổi của Miền Tây là cá linh, chuột đồng, rắn và rùa. Ngay trong bữa cơm trưa Thứ Bảy khi chúng tôi vừa đến An giang đã là lẩu mắm nhúng cá linh, cá linh kho lạt, cá linh chiên dòn. Cá linh có vị bùi ngậy, xương mềm rất ngon.

Cá linh là loại cá nước ngọt từ Biển Hồ Campuchia theo nước lũ trôi về đây, cá linh các bạn thấy trong ảnh là loại đã hơi lớn, vào đầu mùa nước nổi nó chỉ bé như con cá cơm mà thôi, chỉ cá linh con mới theo nước trôi về chớ cá lớn thời ở lại thượng nguồn, và cá linh con khi lớn cũng bơi ngược về thượng nguồn sinh sống. Vì vậy cá linh Miền Tây chỉ là cá linh con. Theo lời một anh bạn quê ở đây kể lại, hồi đó cá linh nhiều vô kể, khi trôi ra tới cửa sông gặp nước mặn cá linh dội ngược lại, chen chúc nhau nổi thành từng mảng trắng xóa mặt sông, người ta hốt làm nước mắm cá linh nổi tiếng của Miền Tây, dư thừa đến mức phải cho heo ăn, giá rẻ như bèo, theo giá trị tiền ngày nay chỉ khoảng 200 đồng một kí lô, đó là trả công chèo ghe đi hốt về chớ không tính tiền cá. Nay ra chợ chỉ thấy người ta bán từng mẻ nhỏ vài chục con đựng trong thau nhôm.

Vùng nầy nhà nào vào mùa nước nổi cũng tự làm mấy lu nước mắm cá linh để dành ăn quanh năm, họ nói nước mắm cá linh đậm đà thơm ngon hơn nước mắm làm từ các thứ cá khác. Thiệt ra năm nay lũ lớn, cá linh sẽ rất nhiều, nhưng phải chờ khi nước xuống cá tụ lại thì mới lưới được nhiều. Anh Hai Sơn kể chuyện mấy bữa trước, nước đầu nguồn chưa về mà thấy đã có bán cá linh, anh và mấy người bạn mua về làm mồi nhậu, trong bụng cũng hơi thắc mắc không biết cá linh ở đâu ra khi nước chưa về, nhưng khi nghe người bán nói đây là cá linh nuôi bên Hồng Ngự thời cũng tin, nào dè khi ăn thời xương cá cứng ngắc, dở ẹt!!! Hóa ra đó là cá trôi Ấn Độ, một loại cá trông giống y như cá linh nhưng vây cứng cạo đánh vẩy không được và xương thì cũng cứng nhai mẻ răng! Các cty nhà nước bị bịp không can đảm hủy đi, để nay người trong xứ lại mang ra bịp nhau !!! Tối Thứ Bẩy là một chầu nhậu phủ phê, có rùa khìa nước dừa trong cái mai của chính nó (hình dưới đây) lửa cháy bao lâu mu rùa vẫn không bị lủng. Người ta kêu là bắt rùa làm lông chớ không nói làm thịt rùa (?) Tui được tiếp một miếng gan rùa lớn có kèm theo mật ăn hơi đắng nhưng sau lại cảm được vị ngọt trên đầu lưỡi. Lại còn được ăn cái phần đuôi, chỗ đẻ trứng của rùa, chẳng biết có bổ âm bổ dương gì không, nhưng chắc chắn một điều là từ nay tui hết nhát gan rồi nghe bạn.

Tiếp đến là món rắn hổ đất, nhà hàng phải kêu bên Châu Đốc mang rắn qua, đường xa chừng 50km phải chờ gần một giờ mới có rắn, nhưng cũng bõ công vì được con rắn 1,7 kg đen mun, trên đầu nổi rõ hình vầng trăng, chỉ tiếc tui lo coi làm thịt rắn mà quên chụp hình. Rắn chỉ làm 3 món, lòng xào, thịt xé phay và cháo đậu xanh nấu mỡ rắn. Ở đây cắt tiết rắn khác với cách làm của tiệm Tri Kỷ Sài gòn, người ta giữ rắn trong bao nhựa PVC, đóng đinh đầu rắn vô cái thớt, lôi thân rắn ra, chặt khúc đuôi khoảng 15cm hứng tiết lần 1, sau đó mới chặt đầu hứng tiết lần 2, tiết nhiều đủ pha 2 chai vodka Hà nội. Mật pha nước dừa trong một ly nhỏ trở thành màu xanh, tui xin uống hết một mình để chữa bịnh đau nhói sau lưng ngay sau lá phổi.

Tui đã uống khoảng gần một chục lần mật rắn hổ nên biết nó chữa nhức mỏi rất hiệu nghiệm. Trước đây tui để nguyên cái mật bỏ trong ly rượu rồi nhắm mắt ực một phát, tối nay được cô chủ quán xé ra pha trong ly có nước dừa, màu xanh đẹp như rượu Absinthe của Pháp, uống vừa ngon vừa mau dẫn theo lời cô chủ quán. Tui nói cảm ơn cô, cổ nghe không rõ nên cự tui. “Sao anh kêu em bằng con?” chừng nghe tui nói lại cổ ỏn ẻn má ửng hồng, không biết có phải chịu đèn không mà sao thấy thương ghê nơi. Anh Hai Sơn còn mang đến chai cognac 1 lít mua trong dutyfree, vậy mà rượu vẫn hết trước mồi. Khuya về bọn tui còn kéo nhau ra đường ven bờ kinh rề rà tại mấy quán nhậu đêm coi người ta nướng trui cá lóc đồng trên lò than như kiểu lò barbecue.

Tin tức thời sự phản ánh những thiệt hại của mùa lũ nghe có vẻ bi quan, nhưng về đây mới thấy phần đông dân chúng đều hồ hởi đón mùa nước nổi, không chỉ vì nước trải phù sa làm cho đất đai màu mỡ mà còn vì nguồn thủy sản phong phú từ Biển Hồ theo lũ về đầy đồng. Họ mong lũ về và vui vẻ sống chung với lũ. Bọn tui cũng không dám cà rà quán xá quá khuya, phải lo về khách sạn nghỉ ngơi dưỡng sức cho buổi picnic giữa đồng vào ngày mai... 

KTS. Đỗ Xuân Đạm