Kiến trúc thương mại ở Mỹ

Các khu thương mại ở Mỹ thường nằm trên những khu đất lớn (2-6ha), giáp trục đường chính có giao thông thuận lợi, diện tích bãi xe ô tô (parking) thường rộng gấp 2-3 lần diện tích sử dụng của công trình.

Dưới đây là những nhận xét chung về kiến trúc thương mại ở Mỹ, điển hình là khu Outlet và chuỗi siêu thị Walmart...

Khu Outlet ở Barstow rộng khoảng 6.2 ha với 41 gian hàng

Chuỗi siêu thị Walmart "bao vây" cư dân ở Sacramento

Ngoại thất

- Hình khối kiến trúc đơn giản, mạch lạc, tạo điểm nhấn là các bộ mái dốc hoặc mái cong phô diễn khung kèo thép (nét hiện đại) ở các lối vào chính.

Tạo điểm nhấn ở các lối vào chính

- Đường nét kiến trúc nhẹ nhàng, phóng khoáng, một chút mềm mại là những đường cong bán kính lớn. Không chi tiết hoa văn và rất ít dùng gờ chỉ. Chữ tên công trình (hoặc khu chức năng) rất to màu trắng (có thể đọc được từ rất xa) ở các mặt dựng.

Chữ to màu trắng cho khách định vị từ xa

- Màu sắc: dùng tông màu nóng: vàng, cam, nâu sậm. Chân tường ốp gạch đỏ hoặc đá tự nhiên.

- Tiếp giáp với sân ngoài, parking là dãy hành lang dài, rộng và thoáng mát chạy suốt chiều dài mặt đứng, kết nối tất cả các gian hàng. Hành lang được đóng trần phẳng và chạy 1 dãy đèn lon âm trần cỡ lớn, các bảng tên thương hiệu được treo thả trước mỗi shop. Nền hành lang láng vữa và kẻ joint, tạo thành các ô láng-nhám không màu xen kẽ.

Hành lang dài, rộng thoáng có treo bảng tên gian hàng, nền láng vữa, kẻ joint...

- Đèn chiếu sáng khuôn viên thường là loại đèn vuông mặt úp có thân cao và mảnh (6-7m), chân là khối trụ bê tông cao khoảng 0.9m

- Đèn áp tường ở mặt đứng cũng là 1 chi tiết trang trí.

Đèn vuông mặt úp, có chân hình trụ bê tông cao khoảng 0.9m

Nội thất

- Đa số các gian hàng không đóng trần mà phô toàn bộ hệ trần hiện hữu hoặc mái tole, khung kèo thép, ống cấp lạnh… tất cả đều được sơn màu trắng.

- Trần không quá cao để giảm khối tích làm lạnh

Walmart Pharmacy với các chi tiết trần sơn trắng và máy lạnh treo trần

Trần khu Outlet sơn trắng các chi tiết và hệ thống lạnh trung tâm

- Đèn néon, đèn thả hay đèn ray đều treo trực tiếp lên trần hoặc dùng khung kèo mái hiện hữu (đã sơn trắng) làm giá treo.

- Tường sơn trắng hoặc xám nhạt để làm nổi bật các poster.

Các poster, mannequin nổi bật trong không gian màu trắng

- Sàn láng vữa, kẻ joint và sơn epoxy, vài shop có lát gỗ công nghiệp để tạo cảm giác ấm cúng.

Nền láng vữa, epoxy, vài khu có lát gỗ

Lối đi rộng thoáng giữa các kệ bày hàng đảm bảo đủ chiều rộng cho 2 xe đẩy đi ngược chiều

- Các lối ra-vào, vệ sinh cho người tàn tật luôn được lưu ý kỹ.

Lối đi cho người già, tàn tật

Các kệ trưng bày hàng

(Mời bạn xem bộ ảnh để có nhận xét riêng...)

Bộ ảnh tham khảo

Khu Outlet ở Barstow 

Khu Outlet rộng khoảng 6.2 ha với 41 gian hàng ở Barstow - CA, nằm giữa Los Angeles và Las Vegas.

Walmart Pharmacy ở Elk Grove, Sacramento, CA

Website tập hợp các khu thương mại, mua sắm ở Mỹ: www.mallscenters.com

KTS. Lê Minh Hưng tổng hợp

Phần bổ sung về kỹ thuật của KTS. Hung Ngoc Tran (Houston - USA):

Mặt bằng tổng thể

Công trình thương mại của Mỹ trông thấy rộng và lớn như vậy, nhưng trong đó bao gồm những thứ rất chặt chẽ, không thừa, cần thiết cho các phương tiện sử dụng lẫn nhu cầu an toàn cho con người và môi trường.

Phòng cháy chữa cháy

Đường được sơn đỏ, có hoặc không kèm theo dòng chữ nhỏ cách khoảng 6 feet: làn cứu hỏa, không được đậu xe (fire lane, no parking)....

Đường đỏ: fire lane, vạch cứu hỏa

Riêng lĩnh vực này, trước khi City kiểm tra mặt bằng (check plan) chi tiết của bản vẽ thiết kế, trên plan tổng thể bạn phải vạch được tuyến cho xe cứu hỏa, rộng tối thiểu là 20 feet (6m), sơn đỏ hai bên, sao cho bất cứ góc nào hay phần nào của công trình nếu bị cháy, xe cứu hỏa với cuộn dây 150 feet (45m) phải vươn tới được trên plan.

California có thể có luật khác Texas, như ở Houston, người chủ trì phải tính ra nhu cầu loại công trình mình thiết kế trong trường hợp bị cháy, sẽ phải cần bao nhiêu ngàn gallons nước trong một giờ?

Fire lane và trụ cứu hỏa

Nên liên hệ với cơ quan cứu hỏa địa phương, nếu họ không có cây trụ cứu hỏa trong khoảng cách nhỏ hơn 1,000 feet (300m) tới công trình, hoặc có nhưng lượng nước nhỏ hơn lượng công trình cần, thì người chủ trì thiết kế phải có đủ kế hoạch trên plan tổng thể (master plan), đưa nước và trụ cứu hỏa về ngay tại chân công trình, thì project mới được duyệt. Và khi có cháy xảy ra, dù ban đêm hay ban ngày, người tài xế xe chữa lửa sẽ nhìn theo tuyến sơn màu đỏ mà chạy vào, để có thể chữa cháy kịp thời và chính xác.

Trên fire lane, mình vẫn được đậu xe với điều kiện người lái phải còn ngồi tại chỗ, nhưng nếu đậu xe trên fire lane và người bỏ đi, người chủ tiệm nhỏ của khu thương mại vẫn có quyền gọi xe tới câu, kéo về bãi phạt!

Xác định chỗ xa nhất trên plan đến nơi thoát hiểm (exit)

Code sàn không được chênh quá nửa inch (12.7mm) trên suốt đoạn đường đến cửa thoát hiểm

Bắt đầu vào plan chi tiết của công trình thương mại, bạn phải chỉ ra trước hết là chỗ xa nhất trên plan của người cần thoát hiểm. Nếu có sự cố xảy ra, khoảng cách họ đến được cửa thoát hiểm là bao xa, đạt yêu cầu so với code IBC, hay NFPA quy định hay không? Và người thoát hiểm phải là người không tự đi được mà phải dùng xe lăn để di chuyển, nghĩa là phải chỉ ra được mặt cắt các cao độ sàn, không chênh nhau quá nửa inch (12.7mm) thì xe lăn mới qua được. Bao gồm cả những bảng treo hướng dẫn có đèn bằng battery khi nguồn điện bị cắt.....

Parking

Thường số lượng parking lots phải có con số tối thiểu khi thiết kế. Số lượng được quy định và có công thức tính toán tùy thuộc mỗi tiểu bang và mỗi loại ngành nghề của kiến trúc thương mại, trung bình từ 4 - 5 xe cho 1.000 ft² loại văn phòng (100 m² diện tích văn phòng cần chỗ đậu cho 5 xe), hay tính theo diện tích hoặc số lượng ghế nếu là nhà hàng...

Tính toán diện tích bãi đậu xe với số lượng parking lots tối thiểu đảm bảo theo quy định

Các trung tâm thương mại người Mỹ, thường làm với số lượng parking dự trù nhiều hơn quy định, ngược lại các sắc dân nhập cư như Châu Á, Trung Đông hay Trung Mỹ châu, thường áp dụng mức minimum của quy định, nhằm có diện tích sử dụng lớn hơn, nâng cao diện tích cho thuê để tăng thu nhập... Nhưng khi có những sự kiện lớn hay ngày lễ, parking lots không đủ chỗ, làm cho công trình thương mại bị mất khách, mất doanh thu!

Xét duyệt chuyên ngành

Sau khi xét duyệt tất cả các vấn đề thuộc quy định an toàn cho khách hàng, họ mới tiếp tục xét duyệt đến các khía cạnh riêng về chuyên môn ngành nghề của công trình thương mại.

(Ảnh bên: Department of Health & Human Services USA)

VD: liên quan đến hàng hóa, xét duyệt những kích thước lối đi cho khách, nhà kho, chỗ giao nhận hàng, v.v... Liên quan đến thực phẩm, plan phải thông qua Health department, hay liên quan đến Y tế plan phải thông qua xét duyệt chuyên ngành của tiểu bang.

KTS. Hung Ngoc Tran tổng hợp