Beaux Arts | Phong Cách Nghệ Thuật Hoành Tráng (1830

Mô tả album

Các phong cách nhà ở tiêu biểu.

Beaux Arts | Phong Cách Nghệ Thuật Hoành Tráng.

► Thời gian thịnh hành (Trending time): 1830 - 1930

► Nguồn gốc (Original): Ý, Pháp (École des Beaux-Arts ở Paris)

► Đặc điểm kiến trúc (Key features):

Mặt đứng: Cách xử lý hoành tráng, truyền tải một thông điệp mang tính biểu tượng mạnh mẽ. Mặt đứng vừa uy nghiêm vừa tráng lệ với các chi tiết trang trí phong phú và sang trọng. Tầng 1 được nâng cao và ốp đá thô mộc. Lối vào lớn. Góc tường lồi.
Mặt đứng đối xứng, pha trộn chiết trung theo hình thức Phục hưng Ý, Pháp và các thành phần trang trí cổ điển của Hy Lạp và La Mã như cột, phào, trán tường tam giác và lan can. Các chi tiết trang trí bên ngoài: góc tường lồi, ban công, sân thượng, dãy cột ở hiên nhà và hành lang. Chi tiết trang trí công phu và tỷ lệ chặt chẽ.
Mái: Mái bằng hoặc mái dốc thấp.
Cửa đi, cửa sổ: Cửa sổ có đầu cửa trang trí hoặc cửa sổ khung vòm.
Các yếu tố khác: Phong cách này cũng đặc trưng với nội thất xa hoa bao gồm cột áp tường, cửa vòm (arched openings), đèn chùm công phu, trần ô lưới hoặc lò sưởi bằng đá cẩm thạch.
Vật liệu sử dụng: đá vôi, đá cẩm thạch, đá đúc sẵn, gạch và các loại vật liệu hiện đại: thép và kính. Các chi tiết trang trí được chạm khắc bằng đá hoặc bằng đất nung, vữa đúc khuôn, thép dập…

► Mô tả chung (General description):

Kiến trúc Beaux-Arts là phong cách kiến trúc hàn lâm được giảng dạy tại École des Beaux-Arts ở Paris, đặc biệt là từ những năm 1830 đến những năm cuối thế kỉ 19. Nó dựa trên các nguyên tắc của chủ nghĩa Tân cổ điển Pháp (French neoclassicism), nhưng cũng kết hợp các yếu tố Gothic và Phục hưng (Renaissance), đồng thời sử dụng các vật liệu hiện đại, chẳng hạn như thép và kính. Đó là một phong cách quan trọng ở Pháp cho đến cuối thế kỷ 19. Nó cũng đã có ảnh hưởng mạnh mẽ đến kiến trúc ở Hoa Kỳ do có nhiều kiến trúc sư nổi tiếng người Mỹ từng học tại École des Beaux-Arts, bao gồm Henry Hobson Richardson, John Galen Howard, Daniel Burnham và Louis Sullivan.

Phong cách Beaux Arts, được đặt theo tên của một trường kiến trúc hàng đầu của Pháp, Ecole des Beaux-Arts, được giới thiệu đến Hoa Kỳ bởi các kiến trúc sư người Mỹ như Richard Morris Hunt, người đã theo học tại ngôi trường danh giá vào cuối thế kỷ XIX. Hunt đã thiết kế dinh thự Newport, RI của Cornelius Vanderbilt, "The Breakers," theo phong cách này vào năm 1892. Phong cách Beaux Arts thường được nhìn thấy nhiều nhất ở những nơi tập trung của cải đầu thế kỷ, các trung tâm đô thị lớn và các cộng đồng nghỉ dưỡng. Sự phổ biến của phong cách này đã được nâng cao sau Hội chợ triển lãm World's Columbian Exposition tại Chicago vào năm 1893. Với cách xử lý hoành tráng (grandiose treatment) của nó đối với các hình thức kiến trúc cổ điển, phong cách Beaux Arts được xem như là một biểu hiện lý tưởng (ideal expression) của doanh nghiệp hoặc sự giàu có và niềm tự hào của công dân (wealth and civic pride). Các tòa nhà theo phong cách này vừa trang trọng (formal) vừa tráng lệ (monumental) với các chi tiết trang trí phong phú (abundant) và sang trọng (opulent).

Một tên khác của Beaux Arts là Chủ nghĩa Cổ điển Học thuật (Academic Classicism). Trường dạy một phong cách trang nhã (exuberant), hoa lệ (highly ornamental) với nền tảng cổ điển (classical underpinnings). Cảm hứng đến từ việc nghiên cứu các tòa nhà lớn của Pháp và Ý thuộc thời kỳ Phục hưng và Baroque, cũng như đôi khi là những công trình English Georgian (tức là có nguồn gốc từ thời kỳ Phục hưng). Trong mọi trường hợp, hầu hết các tòa nhà Beaux-Arts đều là sự diễn giải sáng tạo (creative interpretations) của các nguyên mẫu (prototypes). Không giống như phong cách picturesque Victorian, Beaux Arts rất logic, đối xứng, công phu (sophisticated) và bám sát tỷ lệ (proportion-obsessed).

Beaux Arts đã được giới thiệu rộng rãi ở White City trang nhã, Tân cổ điển của Daniel Burnham tại Triển lãm Columbian Thế giới năm 1893, ở Chicago. Nhưng chính Washington, D.C., đã được biến đổi bởi tư duy Beaux-Arts. Các tòa nhà bằng gạch đỏ và đá nâu cũ kỹ của nó được thay thế bằng các cấu trúc Tân cổ điển, nhợt nhạt (pale) nằm trên các đại lộ rộng lớn — một thế kỷ sau, là đỉnh điểm trong kế hoạch của Pierre L’Enfant cho thủ đô của quốc gia.

Chương trình giảng dạy và phong cách dựa trên chủ nghĩa cổ điển châu Âu (European classicism), đặc biệt là các cung điện và dinh thự của Ý và Pháp trong thế kỷ 16-18. Beaux Arts áp dụng (embraces) cách sử dụng chiết trung (eclectic use) các chủ đề và yếu tố của kiến trúc lịch sử.

Giai đoạn suy thoái

Đến năm 1930 và thời kỳ suy thoái, Beaux Arts đã mất đi sức hấp dẫn. Chỉ trong vòng một thế hệ, các tòa nhà và nhà ở bị coi là lòe loẹt (gaudy) và quá lố (excessive).

Cuộc Đại suy thoái (Great Depression) khiến kiến trúc Beaux-Arts trở nên xuống dốc (over-the-top), lạc lõng (out of touch) và lỗi thời (obsolete), và nó bắt đầu trở nên mờ nhạt vào khoảng năm 1930. Nhưng nhiều tòa nhà Beaux-Arts vẫn là những tượng đài cuộc sống nổi bật (prominent living monuments) của quá khứ vàng son (gilded past) ở các thành phố lớn và vẫn được giữ lại như một địa điểm được đánh giá cao trong cuộc sống hiện đại.

Các ví dụ đáng chú ý về kiến trúc Beaux-Arts

Phong cách Beaux Arts đặc biệt phù hợp với các tòa nhà công cộng được thiết kế để truyền tải một thông điệp mang tính biểu tượng mạnh mẽ (deliver a strong symbolic message), chẳng hạn như thư viện, bảo tàng, tòa nhà, ga xe lửa và văn phòng chính phủ. Các biệt thự phong cách Beaux Arts thuộc sở hữu tư nhân cũng mang đến thông điệp là một trong những của cải cá nhân. Phong cách này đã phổ biến trong thời đại xây dựng cung điện lớn của Mỹ, được đánh dấu bằng cách sử dụng chiết trung (eclectic use) những chủ đề và thành phần của kiến trúc lịch sử.

Tuy nhiên, một số kiến trúc sư và khách hàng của họ đã chấp nhận ý tưởng này trong việc thiết kế nhà ở. Từ Newport đến San Francisco, những ngôi nhà Beaux-Arts phô trương (ostentatious) có thể được tìm thấy trong các khu phố được quy hoạch xây dựng xung quanh các đại lộ và công viên — rất Pháp.

Khai trương vào năm 1913, Nhà Ga Trung Tâm (Grand Central Terminal) của Thành phố New York là một tòa nhà Beaux-Arts mang tính bước ngoặt ở trung tâm Manhattan. Kho tàng kiến trúc này là một trong những đầu mối về giao thông (transport hubs) đẹp nhất cả nước, cả bên trong và bên ngoài, giờ nó vẫn là một địa điểm đáng tự hào (a point of pride) và là một khối trực quan (visual touchstone) cho một vài kiến trúc tốt nhất mà Thành phố New York mang đến.
Metropolitan Museum of Art là một trong những viện bảo tàng mỹ thuật lớn nhất của Hoa Kỳ, đặt tại trung tâm Thành phố New York. Viện bảo tàng này được thành lập năm 1870 và mở cửa đón khách năm 1872
Được xây dựng vào năm 1897 để chứa bộ sưu tập của Thư viện Quốc hội (Library of Congress). Thư viện được thành lập vào đầu những năm 1800 khi Quốc hội mua bộ sưu tập sách khổng lồ của Thomas Jefferson, Tòa nhà Thư viện Quốc hội Thomas Jefferson, Washington, DC là một ví dụ điển hình về kiến trúc Beaux-Arts. Tòa nhà Beaux-Arts cổ điển này được lấy cảm hứng (was inspired) từ nhà hát Opera Garnier ngoạn mục (spectacular) ở Paris.
Viện Nghệ thuật Chicago (Art Institute of Chicago) là một trường mỹ thuật và bảo tàng trong một tòa nhà Beaux-Arts cổ điển do công ty kiến trúc Shepley, Rutan và Coolidge của Boston thiết kế, chính thức mở cửa vào năm 1893.
Nhà Ga Xe Lửa (Musée D’Orsay) là một công trình kiểu Beaux-Arts tuyệt đẹp (a stunning Beaux-Arts) đã trở thành bảo tàng nghệ thuật đẳng cấp thế giới cực kỳ nổi tiếng (wildly popular world-class) trên bờ sông Seine ở Paris. Nhà ga xe lửa được khánh thành vào dịp Hội chợ triển lãm thế giới Paris 1900 (the 1900 Paris Exposition World Fai) vào ngày 14 tháng 7 năm 1900. Tòa nhà được xếp hạng là Di tích lịch sử vào năm 1978 và cuối cùng nhà ga xe lửa không sử dụng được đã mở cửa trở lại vào năm 1986 như một bảo tàng dành để trưng bày các kiệt tác của Pháp được tạo ra từ giữa thế kỷ 19 đến đầu thế kỷ 20.
Paris 'Grand Palais, được xây dựng từ năm 1897–1900 cho Triển lãm Paris 1900 là một không gian bảo tàng, triển lãm và sự kiện lớn nằm trên Đại lộ Avenue des Champs-Elysées. Công trình kiến trúc Beaux-Arts được làm bằng đá, thép và kính đã được tuyên bố là một di tích lịch sử (a historic monument) trong sinh nhật lần thứ 100 vào năm 2000.
The Breakers được xây dựng bắt đầu từ năm 1893 với tư cách là dinh thự tư nhân sang trọng của Cornelius Vanderbilt II ở Newport, RI và trở thành Di tích Lịch sử Quốc gia (National Historic Monument) vào năm 1994. Lấy cảm hứng từ kiến trúc Phục hưng Ý, ngôi nhà mùa hè 70 phòng được thiết kế bởi kiến trúc sư người Mỹ Richard Morris Hunt, tốt nghiệp École des Beaux-Arts ở Paris.
Tòa nhà Quốc hội ở Harrisburg (Pennsylvania State Capitol Complex) được thiết kế bởi Josephf Huston, hoàn thành vào năm 1906 là một ví dụ áp chót của phong cách này. Được hình dung (envisioned) như một "cung điện của nghệ thuật" ("palace of art"), tòa nhà Capitol có các chi tiết sang trọng và thiết kế lấy cảm hứng từ phong cách cổ điển. Được Tổng thống Theodore Roosevelt mô tả tại sự kiện năm 1906 là "Tòa nhà Quốc hội đẹp nhất mà tôi từng thấy", Tòa nhà Quốc hội là công trình kiến trúc theo phong cách Beaux Arts ở mức độ xa hoa nhất của nó (at its most extravagant). Các ví dụ khác bao gồm các dinh thự tư nhân và một loạt các tòa nhà công cộng, tòa án, thư viện và văn phòng.

Các loại công trình phổ biến

Sự hoành tráng vốn có đồng nghĩa với việc Beaux Arts được ưa chuộng cho các công trình công cộng như thư viện, tòa án, ngân hàng…

Tòa Án
Bưu Điện
Trường Học
Trường Cao Đẳng
Thư Viện
Nhà Ga Xe Lửa
Văn Phòng
Nhà Thờ
Dinh Thự

Đặc điểm nhận dạng

Phong cách Beaux Arts sử dụng tính đối xứng hình thức (formal symmetry), hình thức Phục hưng Ý (Italian Renaissance), và các thành phần trang trí cổ điển của Hy Lạp và La Mã như cột, trán tường tam giác (pediments) và lan can để tạo ra một tuyên bố kiến trúc (architectural statement) hoành tráng (grandiose) và uy nghiêm (imposing). Các chi tiết trang trí bên ngoài có thể bao gồm góc tường lồi (quoins), ban công (balconies), sân thượng (terraces), hiên nhà (porches) và hành lang (porticoes) cũng như cửa sổ trang trí (ornamental windows) và lối vào lớn (grand entrances).

Vật liệu thường sử dụng là: đá vôi (limestone), đá cẩm thạch (marble) hoặc đá đúc sẵn (cast stone, một loại đá và xi măng kết hợp), và đôi khi là gạch. Các thành phần trang trí không nhất thiết phải chạm khắc (carved); chúng có thể được làm bằng đất nung (terra cotta) hoặc thậm chí là tấm kim loại dập hoa văn (pressed tin).

Phong cách này cũng đặc trưng với nội thất xa hoa (lavish interiors) bao gồm cột áp tường (pilasters), cửa vòm (arched openings), đèn chùm công phu (elaborate chandeliers), trần nhà ô lưới (coffered ceilings, ceilings drip) với thạch cao trang trí, các ô chìm (coffers) hoặc các bức bích họa (frescoes), lò sưởi bằng đá cẩm thạch. Các bức tường trang hoàng (embellished walls) được treo bằng các tác phẩm nghệ thuật (fine art) và thảm trang trí (tapestries).

Mặt tiền đối xứng (formal symmetry)

Tầng 1 ốp đá thô mộc
Lớn và hùng vĩ (grand and imposing) về kích thước và quy mô
Các yếu tố cổ điển của La Mã và Hy Lạp như cột, phào (cornices) và trán tường hình tam giác (pediments)
Tượng (statues), hình vẽ (figures) và phù điêu (sculptural decoration) khác trên mặt tiền của tòa nhà. Các chi tiết trang trí vòng hoa (decorative garlands), hoa văn hoa lá (floral patterns) hoặc khiên chắn (shields)…
Dãy cột (colonnades) trên hiên và hành lang (porticoes), các gian nhỏ (pavilions)
Góc tường lồi (quoins)
Nâng cao (elevated) tầng đầu tiên
Mái bằng hoặc mái dốc thấp
Lan can đường mái (roof line balustrade)
Cửa sổ có đầu cửa trang trí (pedimented windows) hoặc cửa sổ khung vòm (arched windows)

Một sự pha trộn chiết trung (eclectic mix) trong việc trang trí công phu (elaborate decorative) các yếu tố Phục hưng Ý và Pháp.
Nội thất đặc trưng bởi các tác phẩm thạch cao trang trí (decorative plaster work) và thiết kế nội thất công phu mang nét cổ điển, mô phỏng các đồ nội thất (furniture pieces) thời Phục hưng của Pháp hoặc Ý, giống như trong các cung điện châu Âu.
Các sảnh đến (arrival halls) và cầu thang nội thất lớn và hệ thống phân cấp không gian nội thất (interior hierarchy of spaces).

Tổng hợp & dịch: Fudozon.com

CÁC KIỂU - PHONG CÁCH NHÀ Ở TIÊU BIỂU

907