Italianate (Tuscan) | Phong Cách Italia (1802

Mô tả album

Các phong cách nhà ở tiêu biểu.

Italianate (Tuscan) | Phong Cách Italia.

► Thời gian thịnh hành (Trending time): 1802 - 1880s

► Nguồn gốc (Original): Ý, Anh, Bắc Âu, các nước thuộc địa Anh

► Đặc điểm kiến trúc (Key features):

Mặt đứng: Đa số có chòi ngắm cảnh belvederi và campanili (tròn hoặc vuông).
Hàng hiên 1 tầng, cột hiên tròn hoặc vuông vạt góc.
Một số chi tiết trang trí (khung cửa, đỉnh mái) được làm bằng gang đúc (cast iron).
Mái: Mái đua nhô ra với các giá đỡ (brackets) lớn, đơn hoặc đôi.
Những ngôi nhà Victorian Italianate (nhà kiểu Ý thời Victoria) thường có mái bằng hoặc mái dốc thấp và có giá đỡ lớn (large brackets) dưới mái hiên.
Cửa đi, cửa sổ: cửa sổ và cửa đi cao và hẹp, thường có vương miện hình chữ U ngược, tam giác hoặc đường bao khung tranh.
Các yếu tố khác: Mặt bằng bất đối xứng, linh hoạt.
Sử dụng các vật liệu sẵn có tại địa phương như đá, chủ yếu là đá vôi (limestones) và đá phiến sét (shale), những vật liệu tốt nhất trong việc định hình các bức tường và nền móng. Ngoài đá còn có gỗ, sắt rèn và ngói.
Các nhà ở thấp tầng đôi khi có các khối nửa bát giác (cửa sổ lồi, bay window) lặp lại ở mặt đứng, hoặc tường ngoài vạt xéo cạnh (khối hình thang thấp ở tầng 1)

► Mô tả chung (General description):

Đây là kiểu công trình kiến trúc truyền thống của vùng Tuscany nằm ở miền trung nước Ý, nên kiến trúc Italianate còn được gọi là kiến trúc Tuscan.

Phong cách Italianate là một giai đoạn khác biệt trong thế kỷ 19 của lịch sử kiến trúc Cổ điển (Classical architecture). Theo phong cách Italianate, các mô hình (models) và từ vựng kiến trúc (architectural vocabulary) của kiến trúc Phục hưng Ý (Italian Renaissance) thế kỷ 16 từng là nguồn cảm hứng được kế thừa từ chủ nghĩa Palladianism (kiến trúc Palladio) và Neoclassicism (kiến trúc Tân cổ điển), tổng hợp với tính thẩm mỹ của phong cách Tranh vẽ (Picturesque). Phong cách kiến trúc mới do đó đã được tạo ra, mặc dù cũng được gọi là đặc trưng "Tân Phục hưng" ("Neo-Renaissance"), nhưng về bản chất lại thuộc về thời kỳ hiện tại của nó.

Siegfried Giedion viết về lịch sử của các phong cách kiến trúc: "Cái nhìn ngược về những thời kỳ trước đó sẽ làm biến đổi những đối tượng của nó, mọi khán giả ở mọi thời kỳ - và thực sự ở mọi thời điểm - chắc chắn sẽ biến đổi quá khứ theo bản chất tự nhiên của mình."

Kiến trúc Italianate mộc mạc nhưng đầy phong cách (stylish) và chủ yếu tuân theo sự bố trí mặt bằng của bản gốc Địa Trung Hải. Đường nét và thiết kế sạch sẽ, đơn giản lấy cảm hứng từ phong cách kiến trúc đã có rất lâu trước đây.

Các kỹ thuật xây dựng truyền thống của Italianate sử dụng các vật liệu sẵn có tại địa phương như đá, chủ yếu là đá vôi (limestones) và đá phiến sét (shale), những vật liệu tốt nhất trong việc định hình các bức tường và nền móng. Nhiều công trình đã được sử dụng qua nhiều thế hệ với tất cả các phần mở rộng và bổ sung trong nhiều năm, đó là lý do tại sao ta có thể nhìn thấy được sự cổ kính.

Phong cách Italianate ở Anh

Phong cách Italianate lần đầu tiên được phát triển ở Anh vào khoảng năm 1802 bởi John Nash, với việc xây dựng công trình Cronkhill ở Shropshire. Ngôi nhà nông thôn nhỏ (small country house) này thường được chấp nhận là biệt thự Italianate đầu tiên ở Anh, từ đó khởi nguồn kiến trúc Italianate vào cuối thời kỳ Regency và đầu thời kỳ Victoria. Phong cách Italianate được phát triển và phổ biến hơn nữa bởi kiến trúc sư Sir Charles Barry vào những năm 1830. Phong cách Italianate của Barry (đôi khi được gọi là "Barryesque") có rất nhiều họa tiết trên những công trình của thời Phục hưng Ý, mặc dù thỉnh thoảng có trái ngược với các biệt thự Italianate bán thô mộc (semi-rustic) của Nash.

Phong cách này không chỉ giới hạn ở Anh và được sử dụng dưới nhiều hình thức khác nhau, rất lâu sau khi nó suy giảm sự phổ biến ở Anh, nó đã được lan truyền khắp Bắc Âu và các nước thuộc địa Anh (British Empire). Từ cuối những năm 1840s đến 1890s, nó đã trở nên nổi tiếng ở Hoa Kỳ, nơi nó được quảng bá bởi kiến trúc sư Alexander Jackson Davis.

Phong cách Italianate ở Hoa Kỳ

Phong cách giữa thế kỷ 19 này trở nên phổ biến khi Hoa Kỳ hướng tới quá khứ lãng mạn để tái hiện trong hiện tại. Các tòa nhà Italianate mọc lên vào đầu những năm 1840 và đạt đến đỉnh cao sau những năm 1850 trước khi lụi tàn vào những năm 1880. Một số người nói rằng nó phổ biến hơn phong cách Phục hưng Hy Lạp.

Đi bộ qua các khu phố Over-the-Rhine ở Cincinnati, Brooklyn Heights thuộc Thành phố New York, hoặc block 600 khu East Capitol Street NE ở Washington, D.C., bạn sẽ nhận thấy một kiểu kiến trúc đặc biệt: phong cách Italianate. Phong cách giữa thế kỷ 19 này trở nên phổ biến khi Hoa Kỳ hướng tới quá khứ lãng mạn để tái hiện lại trong hiện tại. Các tòa nhà Italianate mọc lên vào đầu những năm 1840 và đạt đến đỉnh cao sau những năm 1850 trước khi lụi tàn vào những năm 1880. Một số người nói rằng nó phổ biến hơn phong cách Phục hưng Hy Lạp. Nhiều đường phố chính và khu vực lân cận của thời kỳ này có ít nhất một vài mẫu Italianate.

1. Phong cách được bắt nguồn từ các biệt thự và nhà trang trại thời trung cổ của Ý (medieval Italian).

Phong trào Tranh vẽ (Picturesque), thể hiện sự ưa thích kiểu bất đối xứng, đa dạng và cảnh quan tự nhiên, đã sôi động vào giữa thế kỷ 19 và giúp phát triển sự phổ biến của phong cách Italianate. Các mặt bằng sàn không quy tắc được ưa thích hơn so với các mặt bằng trước đó ủng hộ những ý tưởng cổ điển cứng nhắc và đối xứng hơn. Do tính linh hoạt này, kiểu kiến trúc có thể được áp dụng tương đương với các dinh thự vùng nông thôn cho đến các nhà hàng của tầng lớp trung lưu.

2. Sự phổ biến ngày càng tăng của sách mẫu trong những năm 1840 đã tạo ra một khuôn mẫu kiến trúc nhất quán trải rộng khắp đất nước, chủ yếu đến Bờ Đông và các bang phía Tây.

Kiến trúc Italianate đã được phổ biến thông qua các cuốn sách mẫu do các nhà thiết kế nổi tiếng như Andrew Jackson Downing và Calvert Vaux biên soạn. Họ nhằm mục đích đưa khách hàng vào quá trình xây dựng và trình bày một bản thiết kế dễ làm theo cho các thợ thủ công. Downing, một nhà thiết kế cảnh quan đến từ New York, là một trong những người xuất bản nhiều nhất trong số các tác giả này. Những cuốn sách của ông, chẳng hạn như Kiến trúc của những ngôi nhà đồng quê (The Architecture of Country Houses - 1850), đã được công chúng tiêu thụ rộng rãi.

3. Đa số có một chòi ngắm cảnh belvedere.

Nhiều người nhầm lẫn giữa cupolas và belvederes, điều này có ý nghĩa, vì chúng phục vụ các mục đích tương tự (để thông gió và cho phép ánh sáng tự nhiên đi vào một tòa nhà). Khi hình dung một cupola, nhiều người nhớ lại những chiếc cupola hình tròn, nhỏ như thế ở George Washington’s Mount Vernon. Theo phong cách Italianate, những cupolas này thường có hình vuông chứ không phải hình tròn. Và nếu chúng đủ lớn để một người có thể thoải mái đứng trong đó và nhìn ra cửa sổ của nó, như đa số trong số chúng, nó sẽ trở thành một belvedere. Đây thường là những gì bạn sẽ tìm thấy trong các cấu trúc Italianate.

4. Mái đua nhô ra với giá đỡ lớn (substantial brackets) là một đặc điểm chính.

Mái đua Italianate vươn xa khỏi tòa nhà hơn so với các phong cách khác của thời kỳ đó. Đây là một trong những yếu tố dễ nhận biết nhất của phong cách Italianate. Chúng thường được hỗ trợ với các giá đỡ trang trí tương đối lớn. Điều này liên quan đến các biệt thự Ý thời Trung cổ.

5. Cửa sổ cao và hẹp là cách dễ dàng để nhận ra phong cách Italianate.

Nhiều ngôi nhà sẽ có một chiếc vương miện thường có hình chữ “U” ngược, nhưng chúng cũng có thể có hình tam giác. Các vương miện cửa sổ khác đóng khung toàn bộ cửa sổ. Chúng khác nhau về mức độ trang trí. Nhiều cửa sổ Italianate sẽ được làm tròn, thay vì phẳng, ở đỉnh cửa. Những ô cửa hình chữ nhật thường sẽ được đặt những chi tiết trang trí ở trên cùng.

6. Hầu hết các cấu trúc nhà ở sẽ có hàng hiên một tầng.

Hiên nhà hiếm khi cao hơn một tầng và hầu như sẽ luôn nằm ở tầng trệt của ngôi nhà, mặc dù vẫn có những trường hợp ngoại lệ. Thường thì các cột vuông ở hiên sẽ được vạt cạnh (ở góc cột và vạt xéo ở đầu cột). Điều này tạo nên cảm giác mềm mại hơn và một hình thức có trang trí hơn.

7. Nhiều cấu trúc Italianate sẽ có trang trí bằng gang đúc (cast iron).

Gang trở thành vật liệu phổ biến trong kiến trúc giữa thế kỷ 19 nhờ các phương pháp mới giúp sản xuất dễ dàng hơn. Nhiều yếu tố trang trí của kiến trúc Italianate, chẳng hạn như những vương miện (crowns) cửa sổ, cửa đi và chi tiết trang trí đỉnh mái (roof cresting), được làm bằng gang đúc. Trên các cấu trúc thương mại, mặt tiền của tầng một thường được làm bằng gang, vì nó cho phép mở rộng ô kính lớn, hoàn hảo cho những cửa sổ trưng bày.

Tổng hợp & dịch: Fudozon.com

CÁC KIỂU - PHONG CÁCH NHÀ Ở TIÊU BIỂU

594