Mission Revival | Phục hưng Truyền Giáo, Sứ Mệnh (1890

Mô tả album

Các phong cách nhà ở tiêu biểu.

Mission Revival | Phục Hưng Truyền Giáo, Sứ Mệnh.

► Thời gian thịnh hành (Trending time): 1890 - 1920

► Nguồn gốc (Original): Anh, Mỹ

► Đặc điểm kiến trúc (Key features):

Mặt đứng: Tường trát vữa (stucco). Những bề mặt lớn láng vữa stucco, thường được tạo điểm nhấn bởi dãy arcaded.
Cổng lớn được chống bởi các cột vuông.
Các vòm và cột xoắn làm nổi bật không gian.
Các khối tháp chuyển tiếp từ vuông, bát giác đến chóp tròn.
Mái: Mái ngói đất sét đỏ, dốc thấp. Những lan can mái (parapets) và cửa sổ mái (dormers) nhấp nhô kiểu Mission.
Mái hiên rộng hình vòm (blind arches) nhô ra xa có giá đỡ trang trí.
Các mái đầu hồi và mái hông (gable and hip roofs) có mái đua nhô ra xa (overhanging eaves).
Cửa đi, cửa sổ: cửa sổ quatrefoil là một trong những dấu ấn của một ngôi nhà Mission.
Đôi khi cửa sổ có phong cách baroque hoang dã.
Dãy khung cửa đi hình vòm (arcaded porch, arched doorways) ở mặt đứng.
Các yếu tố khác: Bề mặt bên ngoài thường không có bất kỳ chi tiết trang trí nào; các hoa văn bóng đổ (shadow patterns) của phần mái nhô ra trên tường là yếu tố trang trí duy nhất của ngôi nhà, và thường được lợp bằng ngói đất sét đỏ.

► Mô tả chung (General description):

Mission Revival là một kết quả của phong trào bảo tồn (preservation movement) bắt đầu từ những năm 1880 và được phổ biến rộng rãi nhờ quyết định của Công ty Đường sắt Nam Thái Bình Dương về việc xây dựng các kho kiểu Mission trên khắp vùng Tây Nam…

Vào cuối thế kỷ 19, các kiến trúc sư ở California đã thực hiện một sự thay đổi ngoạn mục theo hướng cảm hứng kiến trúc của họ (direction of their architectural inspiration). Thay vì tiếp tục áp dụng các phong cách kiến trúc du nhập từ Bờ Đông, các kiến trúc sư này đã nhận ra giá trị của môi trường lịch sử xung quanh họ, nơi di sản truyền giáo Thuộc địa Tây Ban Nha (Spanish Colonial mission heritage) ở California và Tây Nam đã xây dựng nên các nhà nguyện truyền giáo (mission chapels) tuyệt đẹp, với những bức tường trát vữa dày, trắng, mái đất sét đỏ (red clay roofs) và tháp chuông (bell towers).

Kiến trúc Thuộc địa TBN Sớm (Early Spanish colonial) ở California và vùng Tây Nam bao gồm các nhà thờ kiên cố (fortified churches) chứ không phải nhà ở. Các thiết kế Baroque của Tây Ban Nha, được lọc qua Mexico, sau đó được xây dựng theo kiểu adode với ảnh hưởng của Pueblo. Vì vậy Mission Revival là một phiên bản đặc biệt, giai đoạn một của Phục hưng Thuộc địa TBN (Spanish Colonial Revival).

Các kiến trúc sư Bờ Tây đã lập ra phong cách Mission Revival được đặc trưng bởi các hình dáng bên ngoài (silhouetted shapes) bắt chước (mimicked) các công trình truyền giáo cũ, với các mô-típ dễ nhận biết (adapted recognizable motifs) từ các ngôi nhà thờ, đặc biệt nhất là cửa sổ mái hoặc lan can mái kiểu truyền giáo. Đồ trang trí kiểu Baroque, khung vòm (arcade), và tháp chuông nhà thờ truyền giáo (mission-church bell tower) thỉnh thoảng xuất hiện. Elmo Baca đã viết rằng có thể hữu ích nếu định nghĩa Mission là phong cách Thợ thủ công phương Tây (Western Craftsman style).

Phong cách Mission Revival trở nên rõ ràng và phổ biến hơn ở phía Tây khi các tuyến đường sắt Santa Fe và Nam Thái Bình Dương đã áp dụng phong cách này với các nhà ga và khách sạn nghỉ dưỡng (resort hotels) mới của họ.

Tóm lại, Phong cách Mission Revival nhằm mục đích phục hưng (revivalism) và diễn giải lại (reinterpretation) phong cách Thuộc địa TBN (Spanish Colonial), lấy cảm hứng (drew inspiration) từ phong cách Truyền giáo TBN ở California (Spanish Missions in California) cuối thế kỷ 18 và đầu thế kỷ 19. Đôi khi nó được gọi là California Mission Revival, đặc biệt khi được sử dụng ở những nơi khác, chẳng hạn như New Mexico, nơi trong lịch sử có những Spanish Missions khác không giống nhau về mặt kiến trúc.

Mission Revival diễn ra đồng thời (coincided) với phong trào Arts and Crafts Hoa Kỳ. Gustav Stickley đã viết rất nhiều về việc bảo tồn các ngôi nhà Mission ở California, giới thiệu kiến trúc với khán giả toàn quốc trên tạp chí The Craftsman của mình. Phong trào chấp nhận (embraced) công trình xây dựng bản địa (indigenous construction) cũng như đồ gốm (pottery) và hàng dệt (textiles) của người Mỹ bản địa (native American).

Phong trào Mission Revival phổ biến nhất trong khoảng thời gian từ năm 1890 đến năm 1920, tại nhiều khu dân cư, cơ sở thương mại và cơ quan, đặc biệt là trường học và kho đường sắt. Khu vực phổ biến nhất là ở California và vùng Tây Nam, thỉnh thoảng bạn sẽ thấy một Foursquare khoảng 1915–1920, với mái ngói và đường mái cong (curvaceous roofline) trên khung vòm. Phong cách hình học (geometric style) mất dần động lực (momentum) vào năm 1920. Ngược lại, Spanish Colonial Revival lan rộng đến Texas, Florida và đã diễn ra sôi nổi (in full swing) trong suốt những năm 1930.

Một phong cách liên quan, Pueblo Revival, bắt đầu vào đầu thế kỷ 20. Giới hạn ở phía Tây Nam, nó được đặc trưng với mái bằng hoặc lan can mái adobe hay những công trình stucco với những khối viên đường (sugar-cube).

Bản gốc (Originals)

Những tính năng cần thiết và an ninh của Mission phát triển xung quanh một sân trong khép kín (enclosed courtyard), sử dụng những bức tường không nung khổng lồ với bề mặt vữa không trang trí (unadorned plaster), hạn chế cửa kính tấm lớn (fenestration) và cửa đi xuyên (door piercing), mái dốc thấp với mái hiên nổi bật và ngói đất sét không cháy (non-flammable clay), và những mái vòm dày (thick arches) được chống đỡ bởi các cột. Tường bên ngoài được láng vữa (stucco), có mái hiên rộng bên hông (wide side eaves) che chắn cho những bức tường gạch không nung khỏi mưa tạt. Các tính năng khác bao gồm mái vòm dài bên ngoài (long exterior arcades), một dãy (enfilade) các phòng và sảnh bên trong, các đầu hồi-chuông bán-độc lập (semi-independent bell-gables), và ở các ngôi nhà Mission thịnh vượng hơn (prosperous Missions), các đầu hồi kiểu 'Baroque' được uốn cong trên mặt tiền chính (principal facade) có tháp.

Hồi sinh (Revival)

Các yếu tố kiến trúc đã được tái tạo với nhiều mức độ, độ chính xác và tỷ lệ khác nhau, trong các cấu trúc Mission Revival mới. Đồng thời với sự hồi sinh của phong cách nguyên thủy là nhận thức (awareness) ở California về các ngôi nhà Mission thực tế đang dần trở thành tàn tích và các chiến dịch khôi phục của chúng, và sự hoài cổ với trạng thái thay đổi nhanh chóng (nostalgia in the quickly changing state) trong một 'thời khắc đơn giản hơn' như cuốn tiểu thuyết Ramona phổ biến vào thời điểm đó. Vật liệu xây dựng đương đại và thực tế, áp dụng quy tắc động đất trong cấu trúc tòa nhà, trang trí thẩm mỹ kiểu kiến trúc tôn giáo, trong khi các thành phần khác như ngói lợp, mái che chắn tường và nội thất, mái vòm che mát và sân ngoài trời vẫn vậy.

Phong cách Mission Revival và tiếp theo là phong cách Phục hưng Thuộc địa TBN (Spanish Colonial Revival) giai đoạn 2, có sự liên kết lịch sử, tự sự - hoài cổ, văn hóa - môi trường và sự phù hợp với khí hậu đã tạo nên một phong cách kiến trúc bản địa (regional vernacular architecture style) nổi tiếng trong lịch sử ở Tây Nam Hoa Kỳ, đặc biệt là ở California.

Tòa nhà phục sinh sứ mệnh ở Cổng vàng

Pháo đài (fort) Winfield Scott, được xây dựng trên Presidio vào năm 1912 làm trụ sở mới cho lực lượng pháo binh phòng thủ bờ biển, là một trong những dự án xây dựng đầu tiên của quân đội theo phong cách Mission Revival. Các doanh trại và tòa nhà hành chính mới, rộng lớn được xây dựng bằng những bức tường trát vữa trắng phẳng, không trang trí (flat, unadorned white stucco walls), lan can mái trang trí và mái ngói đỏ. Thiết kế của Fort Winfield Scott được coi là một thành công lớn và cuối cùng phong cách Mission Revival đã trở thành một công cụ trực quan (visual tool) xác định sự hiện diện quân sự của quân đội. Đến những năm 1930, phong cách Mission Revival trở nên phổ biến với quân đội có trụ sở tại San Francisco đến nỗi họ sơn lại hầu hết các tòa nhà cũ bằng màu trắng và thay thế vật liệu lợp tối màu bằng ngói đất sét đỏ mới, nhằm tạo ra một diện mạo đồng nhất.

Một số đặc trưng chung của Mission

PARAPETS (lan can mái) diễn giải một cách huyền ảo (fancifully interpret) các đường mái (coped rooflines) của các nhà thờ truyền giáo.

SMOOTH STUCCO (vữa mịn) bắt chước cách xây dựng bằng vữa adobe.

RED TILE ROOFS (mái ngói đỏ) phổ biến trong thời kỳ phục hưng, mặc dù ngói hiếm khi được sử dụng trên các nhà thờ ban đầu thực sự.

SPANISH BAROQUE ornament (đồ trang trí Ba-rốc TBN), đặc biệt là cửa sổ hoa hồng (rose windows), khung vòm Moorish và chạm khắc, làm nổi bật mặt tiền.

BELL TOWERS (tháp chuông) đôi khi bao gồm, hoặc ám chỉ đến hình dạng của tòa nhà.

COURTYARDS (sân trong), cùng với những vườn cây tươi tốt và giàn pergolas, rất phổ biến trong phong cách California Mission — nơi mà sự ảnh hưởng của châu Á được cảm nhận trong giai đoạn phục hưng (revival).

VẬT LIỆU THÔ MỘC (rustic materials) bao gồm ngói và thép, màu đất và hình thức đơn giản cho thấy mối quan hệ mạnh mẽ (strong affinity) giữa Mission Revival phương Tây và phong cách “mission” gắn liền với phong trào A&C.

Các phong cách Mission khác nhau

Những ngôi nhà Mission-style với những đường nét sắc xảo (sharp lines) và vẻ đẹp chưa từng có. Bạn cũng có thể tìm thấy những ngôi nhà này dưới cái tên Craftsman hay Arts & Crafts - đôi khi được sử dụng thay thế cho nhau, cả ba phong cách này đều có những nguyên tắc giống nhau (the same principles). Các phong cách này đã được phục hồi nhiều lần trong suốt lịch sử (have been revived several times throughout history), vì vậy một vài trong số chúng có thể có những nét hiện đại hơn (more modern touches). Dưới đây là những ngôi nhà kiểu Mission đẹp nhất.

1. Hàng Cọ (Palm Trees)

Chủ nhà này đã quyết định cải thiện diện mạo tương đối đơn giản (relatively simplistic look) cho ngôi nhà của họ bằng một vài cây cọ. Điều này không chỉ làm nổi bật lối đi (pathway) mà còn làm cho ngôi nhà trở nên hấp dẫn (appealing) hơn, có sức quyến rũ (charm) lớn hơn. Nó tiếp tục hạn chế độ sắc nét của ngôi nhà hình học (geometrical home).

2. Vẻ Đẹp Của Tông Màu Trắng (White Beauty)

Mặc dù hầu hết các ngôi nhà theo phong cách Mission đều có ngoại thất như được phơi nắng (in sun-baked exteriors), nhưng đây là một ví dụ về ngôi nhà màu trắng. Ví dụ cụ thể này khoe cây xanh và hoa sống động, trong khi lối vào có mái che khoe hai cột đơn giản nhưng đẹp mắt. Nếu bạn muốn thiết kế một ngôi nhà hoàn hảo cho một chuyến du lịch đồng quê nhanh chóng, đây là ngôi nhà sẽ nằm ngay đầu danh sách lựa chọn của bạn!

3. Ngôi Nhà Toàn Bằng Đá (Stoneywell)

Ngôi nhà này hiện đang mở cửa cho công chúng và nó được Ernest Gimson xây dựng gần 121 năm trước. Như tên gọi của nó, Stoneywell được làm bằng đá, và nó từng là một ngôi nhà ở gia đình. Hầu hết toàn bộ ngôi nhà này ngày nay vẫn phản ánh các kiệt tác nguyên thủy. Tất cả các yếu tố, cả nội thất và ngoại thất, đều được làm bằng tay.

4. Ấm Cúng & Chào Đón (Cozy and Welcoming)

Với sự rung cảm đáng kể hướng về vùng Tây Nam, ngôi nhà nhỏ này rất đẹp và dễ chịu. Lối vào hình vòm là điểm nhấn chung của ngôi nhà kiểu Mission, trong khi các cửa sổ lớn cung cấp nhiều (offer plenty) ánh sáng tự nhiên. Các cột trụ vuông (square pillars) là điểm nhấn hiện đại hơn (more modern touches) cho phong cách này, cùng với các thành phần bằng kim loại khác.

5. Hoa Lá & Màu Sắc (Blooms and Colors)

Đây là một ví dụ về phong cách mission-revival xuất hiện vào cuối thế kỷ 19. Những kiểu nhà này khá phổ biến ở vùng Tây Nam. Một số đặc điểm đáng chú ý của ngôi nhà này bao gồm các cột vuông, phong cách hình học và có nhiều thiên nhiên (plenty of nature). Trên thực tế, tất cả các ngôi nhà theo phong cách mission thường đi kèm với nhiều cây xanh (rich greenery).

6. Nhà Nghỉ Đồng Quê (Country Getaway)

Ngôi nhà theo phong cách mission xinh đẹp này có thêm một vài nét chấm phá (a few extra touches) - chẳng hạn như hình tròn. Nó nằm ở trung tâm của thiên nhiên, được bao quanh bởi những bụi hoa và cây xanh tươi đẹp và sống động. Có nhiều cửa sổ tận dụng ánh sáng tự nhiên, cung cấp ánh sáng cho nội thất và tạo cảm giác không gian rộng rãi hơn.

7. Phong Cách Trang Trí Màu Xám (Grey Décor)

Phong cách Mission thường được tìm thấy ở các vùng sa mạc, vì vậy không có gì lạ khi tìm thấy một số màu tương đối độc đáo (unique colors). Màu xám, đất nung (terracotta), hổ phách (amber), hoặc thậm chí xanh lá cây là một số lựa chọn phổ biến nhất, trong khi đồ trang trí bên trong thường có màu xanh ngọc (turquoise), đỏ thẫm (crimson) hoặc xanh lam đậm. Những yếu tố này kết hợp với nhau để tạo ra cảm giác chào đón (welcoming feeling) với những nét chấm phá sống động (vivid touches) tương phản với màu sắc lạnh bên ngoài.

8. Tính Đơn Giản (Simplicity)

Đây là một ngôi nhà khác có nhiều ảnh hưởng (influences). Ví dụ, các cửa sổ màu xanh lam có tính kết nối cao (highly articulated), được biết đến như một ảnh hưởng của Pueblo. Ngôi nhà này được biết đến với cái tên phong cách Spanish Mission vì nó bắt nguồn từ các nhà nguyện (chapels) Tây Ban Nha từ thế kỷ 18-19. Nhìn chung, biến thể này của Mission tập trung vào các yếu tố đơn giản, thiết thực (practical). Nó vẫn giữ lối vào hình vòm và một vài thành phần phổ biến khác trong phong cách thiết kế này.

9. Lord Nuffield’s House (Ngôi nhà của Ngài Nuffield)

Ngôi nhà này được xây dựng vào năm 1914 và hiện thuộc sở hữu của National Trust. Nội thất vẫn giống như nó đã được sử dụng hơn một thế kỷ trước. Ngôi nhà là nơi sinh sống của Lord Nuffield và Elizabeth Anstey, vợ của ông. Nếu bạn muốn có một cái nhìn sâu sắc về cuộc sống hàng ngày vào đầu thế kỷ 20, bạn có thể ghé thăm ngôi nhà này vì nó còn lưu giữ hầu hết các đồ đạc cá nhân của họ.

Lord Nuffield được biết đến là người sáng tạo ra chiếc mô tô Morris, và ông là một nhà từ thiện người Anh được yêu mến, người đã quyên góp một lượng lớn tài sản của mình. Ngày nay, ngôi nhà được giữ gìn cẩn thận, bao gồm cả khu vườn rộng rãi và xinh đẹp.

10. Đầu Thế Kỷ 20 (Early 20th Century)

Như đã thảo luận ở trên, đây là một ví dụ khác về Spanish Mission Revival vào đầu những năm 1900. Mặc dù có vẻ không phù hợp, nhưng phong cách nhà này thực sự đã vay mượn nhiều yếu tố từ các nhà thờ, bao gồm mái ngói, cửa sổ mái và đôi khi, thậm chí tháp chuông của nhà thờ cũng được tìm thấy trên một ngôi nhà theo phong cách Mission. Đây là nơi nhiều người bắt đầu cho rằng phong cách Mission có thể còn được gọi là phong cách Craftsman ở phương Tây.

11. Tòa Án Phía Tây (West Court)

Là một công trình mang hơi thở lịch sử, ngôi nhà này có 9 phòng ngủ và một khu vườn ấn tượng. Những tỷ lệ hào phóng (generous proportions) này kết hợp một số yếu tố cổ điển của phong cách với những cập nhật hiện đại. Nếu bạn yêu thích câu cá hoặc bạn muốn tìm sự thư giãn cùng với nước, đây chính xác là những gì bạn cần!

12. Tất Cả Là Màu Trắng (All White)

Với những mái vòm và mái ngói truyền thống, ngôi nhà xinh đẹp này mang một màu trắng đầy cuốn hút. Nhiều ngôi nhà kiểu Mission có lối vào (entryway) và cửa sổ giống nhau, bên ngoài vữa nhẵn, mái đầu hồi và các thành phần khác tương tự như những gì đã đề cập ở trên. Đây là một ví dụ tuyệt đẹp về sự đơn giản kết hợp với sự sang trọng.

13. Thiết Kế Sang Trọng (Opulent Design)

Đây là một bất động sản theo đúng nghĩa của nó - được thiết kế vào cuối thế kỷ 19, nó từng là nơi ở của một người đàn ông giàu có người Anh và gia đình của ông ta. Ngôi nhà vay mượn những nét chấm phá thời Trung cổ và nó được xây dựng bằng những vật liệu sẵn có của địa phương (locally available materials). Đây là một ngôi nhà khác hiện thuộc sở hữu của National Trust.

14. Sự Thay Đổi (The Change)

Ngôi nhà này từng là nơi ở được thiết kế theo phong cách Victorian, nhưng nó đã được cải tạo lại để phù hợp với ngoại thất theo phong cách Mission. Nó đi kèm với một mái hiên rộng rãi, các trụ vuông thông thường và một lối vào có vòm lơi. Tương tự như ý tưởng của phong cách Mision, ngôi nhà trông ấm cúng và riêng tư.

15. Sự Khéo Léo Ở Mức Tốt Nhất (Finesse At Its Best)

Cơ ngơi tuyệt vời này tự hào với sự sang trọng, tinh tế và có vẻ như là ngôi nhà thân mật hoàn hảo cho một gia đình lớn. Tuy không xác định được niên đại chính xác nhưng cũng có thể đoán nó được xây dựng vào thế kỷ 20, tuy nhiên hình dáng bên ngoài của nó gần giống như thời kỳ đầu.

Tổng hợp & dịch: Fudozon.com

Xem thêm: