English Country | Nhà Đồng Quê Kiểu Anh (1830s

Mô tả album

Các phong cách nhà ở tiêu biểu.

English Country | Nhà Đồng Quê, Nông Thôn Kiểu Anh.

► Thời gian thịnh hành (Trending time): 1830s - Nay

► Nguồn gốc (Original): Anh quốc

► Đặc điểm kiến trúc (Key features):

Mặt đứng: Có diện mạo của chủ nghĩa tối đa và thậm chí tốt hơn nếu được làm cho lộn xộn và không khớp.
Tỷ lệ kiến trúc và vật liệu tạo cảm giác dễ chịu, thoải mái, ấm áp, yên bình, cũng như cảm giác hoài cổ và vương giả (uy nghiêm, sang trọng) kiểu Anh.
Mái: Mái đất sét đỏ hay đá phiến màu xám, xám đậm. Thường có các ống khói gạch đầu vuông, vuông xéo hoặc đầu tròn kiểu nòng súng.
Cửa sổ mái dốc nhọn, mái cong hoặc mái 1 dốc.
Cửa sổ, cửa đi: Cửa sổ gỗ kính, kiểu khung treo đôi có chia ô. Cửa sổ khung cao có phần kính chết bên trên hoặc có vòm cong, và có shutters trang trí 2 bên.
Các yếu tố khác: Trang viên tương đối rộng. Tường các ngôi nhà truyền thống thường có các mảng dây leo xanh.
Vật liệu chính: Đá, gạch đỏ, gạch, đá sơn trắng. Sử dụng gỗ tự nhiên ở các chi tiết trang trí đơn giản và riêng biệt ở cột hiên, vách ngăn, các loại cửa và cổng.

► Mô tả chung (General description):

English Country là ngôi nhà theo chủ nghĩa tối đa (maximalist)

Một phong cách thiết kế cổ điển được coi là tinh túy (quintessentially) của người Anh nhưng đã được phổ biến (popularize) bởi một người Mỹ. Nó có diện mạo của chủ nghĩa tối đa (maximalist) và thậm chí tốt hơn nếu được làm cho lộn xộn (messy) và không khớp (mismatched). Trong khi một số người sẽ nói rằng nó đang có một sự hồi sinh, những người khác lại khẳng định rằng nó sẽ không bao giờ biến mất. Đó là tùy thuộc vào việc bạn thích phiên bản cổ điển hay đương đại.

Một ngôi nhà phong cách Đồng quê của Anh (The English Country House style) - tên đầy đủ của nó được thành lập vào những năm 1920s - chủ về màu sắc và sự thoải mái, hoa văn và chi tiết của thời kỳ lịch sử (period detail). Không hổ danh là ngôi nhà theo chủ nghĩa tối đa nhưng có một số thành phần nhất định bạn phải bao gồm nếu muốn lột xác (pull off) thành công vẻ ngoài cổ điển này. Bất chấp những thách thức này, nguồn gốc kiến trúc (architectural provenance) của ngôi nhà kiểu Anh, tỷ lệ (scale) và vật liệu dễ chịu, cũng như cảm giác hoài cổ (sense of nostalgia) khiến nó rất đáng được bảo tồn (well worth preserving).

English Country - xuất phát ở vùng đồng quê, nông thôn (countryside) nước Anh, thường thuộc sở hữu thứ hai của những người chủ đã có nhà ở đô thị. Điều này cho phép họ dùng thời gian cho cả 2 nơi đô thị và nông thôn, do đó đối với những người này, thuật ngữ về nhà ở có sự phân biệt giữa đô thị (town) và nông thôn (country). Tuy nhiên, thuật ngữ này cũng bao gồm những ngôi nhà là nơi cư trú toàn thời gian (full-time residence) cho các thị tộc có đất đai thuộc vùng nông thôn nước Anh cho đến khi có Đạo luật Cải cách 1832. Thông thường, hoạt động kinh doanh chính thức của các hạt (county) được giao dịch trong các ngôi nhà Country này, có công năng tiền thân trong các ngôi nhà lớn (manor houses).

Với số lượng lớn nhân viên trong nhà và ngoài trời, các ngôi nhà Country là nơi làm việc quan trọng cho nhiều cộng đồng nông thôn (rural communities). Đổi lại, cho đến thời kỳ suy thoái nông nghiệp của những năm 1870, các điền trang (estates), trong đó các ngôi nhà đồng quê là trung tâm (hub), đã mang lại thu nhập cho chủ sở hữu của chúng. Tuy nhiên, cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20 là thời kỳ thịnh vượng (swansong) của phong cách nhà Đồng quê truyền thống của Anh (traditional English Country). Việc tăng thuế và ảnh hưởng của Chiến tranh thế giới thứ nhất dẫn đến việc phá hủy hàng trăm ngôi nhà; những căn còn lại phải thích nghi để tồn tại.

Trong khi lâu đài (château) hoặc Schloss có thể là một tòa nhà kiên cố (fortified) hoặc không kiên cố, thì một ngôi nhà Country, tương tự như trại Ansitz, thường không được kiên cố.

Về mặt thẩm mỹ, English Country là một thuật ngữ hơi mơ hồ: nó dùng để chỉ những ngôi nhà và biệt thự lớn nằm rải rác ở vùng nông thôn Anh và gắn liền với dòng dõi quý tộc có đất đai, nhưng các đặc điểm kiến trúc thực tế của phong cách này rất đa dạng, đã phát triển theo thời gian. Những ngôi nhà ở Quốc gia Anh thời kỳ đầu được xây dựng kiên cố, bởi vì chủ nhân của chúng là các lãnh chúa phong kiến, những người cần được bảo vệ; Tuy nhiên, thời bình đã mang đến những ngôi nhà mang tính trang trí và ít kiên cố hơn, được thiết kế để thu hút chuyến thăm của quốc vương trị vì: Các tháp pháo và tháp, cùng với các đặc điểm baroque và tân cổ điển, ngày càng trở nên nổi bật trong kiến trúc Đồng quê Anh.

Nhờ vào khí hậu lạnh và ẩm ướt nổi tiếng của đất nước Anh, phần lớn phong cách trang trí nội thất cho ngôi nhà Đồng quê của Anh được đánh giá là tạo ra một môi trường ấm áp và thân thiện. Tất nhiên luôn có chỗ cho sự vương giả của Anh, nhưng bầu không khí tổng thể của phong cách Đồng quê của Anh luôn cố gắng tạo ra sự thoải mái.

Ngày nay, mặc dù nhiều ngôi nhà English Country cổ điển đã được chuyển đổi thành bảo tàng, khách sạn hoặc điểm thăm quan du lịch, nhưng phong cách này vẫn tồn tại như một kiểu phổ biến cho những ngôi nhà lớn, mới. Những ngôi nhà English Country có thể gợi lên cảm giác yên bình, uy nghiêm, sang trọng, đồng thời đánh giá cao sự tinh tế và trang trí cổ điển (classical refinement and decorum).

3 kiểu nhà Đồng quê của Anh

1. Những ngôi nhà trang nghiêm (stately homes) của nước Anh

Thuật ngữ ngôi nhà Country lần đầu tiên xuất hiện ở Anh vào năm 1827 trong một bài thơ của Felicia Hemans, "Những ngôi nhà của nước Anh". Vào thế kỷ 20, thuật ngữ này sau đó được phổ biến trong một bài hát của Noël Coward, và trong cách sử dụng hiện đại, nó thường ám chỉ một ngôi nhà Country mở cửa cho du khách vào thăm quan.

Ở Anh, các thuật ngữ "ngôi nhà Đồng quê – Country house" và "ngôi nhà trang nghiêm - stately homes " đôi khi được sử dụng một cách mơ hồ (vaguely) và thay thế cho nhau (interchangeably); tuy nhiên, nhiều ngôi nhà Country như Ascott ở Buckinghamshire đã cố tình thiết kế không trang nghiêm (deliberately designed not to be stately) và không hài hòa (harmonise) với cảnh quan, trong khi một số ngôi nhà lớn hơn như Kedleston Hall và Holkham Hall được xây dựng như những "ngôi nhà quyền lực" ("power houses") để thống trị cảnh quan (dominate the landscape), và chắc chắn là nhằm mục đích "trang nghiêm" và ấn tượng (impressive). Trong cuốn sách Những ngôi nhà lịch sử: Cuộc trò chuyện trong những ngôi nhà trang nghiêm, tác giả và nhà báo Robert Harling đã ghi lại mười chín "ngôi nhà trang nghiêm"; những loại này có kích cỡ từ Cung điện Blenheim rộng lớn đến Đại sảnh Ebberston nhỏ bé, và trong kiến trúc từ thời Phục hưng Jacobean của ngôi nhà Hatfield đến những nét lập dị (eccentricities) của Sezincote. Bộ sưu tập các ngôi nhà trang nghiêm của cuốn sách cũng bao gồm cung điện thị trấn Brighton của George IV, Nhà trưng bày Hoàng gia.

Những ngôi nhà Country của Anh đã phát triển trong hơn 500 năm qua. Trước thời điểm này, những ngôi nhà lớn hơn thường được xây dựng kiên cố, phản ánh vị thế (reflecting the position) của chủ nhân với tư cách là lãnh chúa phong kiến (feudal lords), trên thực tế là chúa tể (overlords) các trang viên của họ. Thời kỳ ổn định của vương triều Tudor chứng kiến việc xây dựng những ngôi nhà lớn không kiên cố đầu tiên. Các thuật ngữ khác nhau được sử dụng trong tên của các ngôi nhà để mô tả nguồn gốc hoặc tầm quan trọng của chúng bao gồm cung điện (palace), lâu đài (castle), tòa án (court), hội trường (hall), dinh thự (mansion), công viên (park), nhà ở (house), trang viên (manor) và địa điểm (place).

Đó là trong nửa sau của triều đại Elizabeth I, và dưới thời người kế vị của bà, James I, những dinh thự đầu tiên do kiến trúc sư thiết kế (architect-designed mansions), ngày nay được coi là hình ảnh thu nhỏ (epitomising) của ngôi nhà English Country, đã bắt đầu xuất hiện. Nhà Burghley, Nhà Longleat và Nhà Hatfield là một trong những ví dụ nổi tiếng nhất về ngôi nhà thần đồng hiển hách (showy prodigy house), thường được xây dựng với mục đích nhằm thu hút quốc vương đến thăm.

Đến triều đại của Charles I, Inigo Jones và hình thức của chủ nghĩa Palladianism của ông đã thay đổi hoàn toàn bộ mặt của kiến trúc nội địa Anh, các tháp pháo (turrets) và tháp (towers) xuất hiện ngày càng nhiều. Phong cách Palladian (Xem thêm: Cửa sổ kiểu Palladian), dưới nhiều hình thức khác nhau, bị gián đoạn một thời gian ngắn (interrupted briefly) bởi Baroque chiếm ưu thế (predominate) cho đến nửa sau của thế kỷ 18, nó bị ảnh hưởng bởi phong cách Hy Lạp cổ đại, và dần dần phát triển (gradually evolved) thành chủ nghĩa Tân cổ điển (neoclassicism) có các kiến trúc sư như Robert Adam là người vô địch trong phong cách.

Một số ngôi nhà Country nổi tiếng nhất của Anh cho tầng lớp quý tộc được xây dựng bởi các kiến trúc sư ở một thời điểm cụ thể như: Nhà Montacute, Nhà Chatsworth và Cung điện Blenheim. Trong khi hai công trình sau là cung điện công tước (ducal palace) Montacute, mặc dù được xây dựng bởi một Master of the Rolls (chủ tịch tòa phúc thẩm của Anh) thời Nữ hoàng Elizabeth I, đã bị chiếm đóng trong 400 năm tiếp theo bởi con cháu của ông - những người thuộc dòng dõi quý tộc không có nhà ở London, chứ không phải là tầng lớp quý tộc. Cuối cùng gia sản họ đã cạn kiệt vào đầu thế kỷ 20.

Tuy nhiên, phần lớn các ngôi nhà Country ở Anh ít được biết đến thường thuộc sở hữu của các quý ông và bạn bè đồng trang lứa, có mặt tiền và các cánh được xây dựng với một hoặc nhiều phong cách trong những thời điểm khác nhau. Chúng thường được giải thích bởi một kiến trúc sư hoặc nhà khảo sát địa phương (local surveyor), và được khẳng định bởi tính thực tế cũng như gu kiến trúc (whims of architectural taste). Một ví dụ về điều này là Brympton d'Evercy ở Somerset, một ngôi nhà của nhiều thời kỳ được thống nhất về mặt kiến trúc (unified architecturally) bằng cách tiếp tục sử dụng một cách thức chung, đá Ham Hill địa phương.

William Kent thời thượng (fashionable) đã thiết kế lại Rousham House chỉ để nó được thay đổi nhanh chóng và mạnh mẽ hơn (quickly and drastically altered), có đủ không gian cho 12 người con của chủ nhân. Canons Ashby, nơi sinh sống của gia đình nhà thơ John Dryden, là một ví dụ khác về sự tiến hóa của kiến trúc (architectural evolution): một ngôi nhà farmhouse thời Trung cổ được mở rộng vào thời Tudor bố cục xung quanh một sân trong, có trần thạch cao hoành tráng trong thời Stuart, và sau đó có thêm mặt tiền kiểu Georgia vào thế kỷ 18. Tổng thể là một sự phối chế tuyệt vời (glorious mismatch) của những phong cách và thời trang (styles and fashions) được kết hợp hoàn hảo với nhau (seamlessly blend together). Đây có thể được gọi là ngôi nhà Đồng quê kiểu Anh thực sự. Wilton House, một trong những ngôi nhà lớn nhất nước Anh, cũng có đặc điểm tương tự.

Trong khi Drydens có yêu cầu đơn giản hơn, những người ở Canons Ashby chỉ tuyển dụng một kiến trúc sư địa phương, thì ở Wilton, Bá tước Pembroke hùng mạnh đã tuyển dụng những kiến trúc sư giỏi nhất: Holbein là người đầu tiên, 150 năm sau là Inigo Jones, và sau đó là Wyatt, tiếp theo là Chambers. Mỗi người sử dụng một phong cách kiến trúc khác nhau và họ dường như không biết về thiết kế của các cánh xung quanh ở góc kế tiếp. Những "cải tiến" (improvements) khác nhau này thường bị chỉ trích vào thời điểm đó, nhưng ngày nay đó là những phẩm chất (qualities) làm nên nét độc đáo (unique) của những ngôi nhà Country ở Anh.

2. Nhà Đồng quê loại nhỏ

Trong loại thứ hai của những ngôi nhà Country của Anh là những ngôi nhà thuộc về giai cấp địa chủ (squirearchy) hoặc quý tộc có đất (landed gentry). Những công trình này có xu hướng phát triển từ những ngôi nhà hội trường thời trung cổ (medieval hall houses), với các phòng được bổ sung theo yêu cầu, hoặc được xây dựng theo mục đích (purpose-built) bởi các kiến trúc sư địa phương ít danh tiếng. Nhỏ hơn, và số lượng lớn hơn nhiều so với những "ngôi nhà quyền lực", những ngôi nhà này vẫn là tâm điểm (epicentre) trên bất động sản riêng của họ, nhưng thường là nơi ở duy nhất của chủ nhân.

Tuy nhiên, cho dù là chủ sở hữu của một "ngôi nhà quyền lực" hay một trang viên nhỏ, cư dân của ngôi nhà Country ở Anh đã được gọi chung là giai cấp thống trị (ruling class), bởi vì đây chính xác là những gì họ đã làm ở các mức độ khác nhau cho dù có bị ảnh hưởng bởi chính trị và quyền lực cao cấp trong chính phủ quốc gia hay trong việc điều hành hàng ngày thuộc lãnh địa riêng của họ, với các chức vụ như lãnh chúa (lord) / phó trung úy (deputy lieutenant), quan tòa (magistrates), hoặc đôi khi thậm chí là giáo sĩ (clergy).

3. Nhà Đồng quê thời Victoria

Trang viên Waddesdon, Buckinghamshire. Trong thời đại Victoria, những ngôi nhà Country rộng lớn được xây dựng theo nhiều phong cách khác nhau bởi các nhà công nghiệp và chủ ngân hàng giàu có (wealthy industrialists and bankers).

Sau cuộc Cách mạng Công nghiệp vào thế kỷ 18, một loại nhà Country thứ ba được xây dựng khi các nhà công nghiệp mới giàu (newly rich industrialists) và các chủ ngân hàng háo hức thể hiện sự giàu có và gu thẩm mỹ của họ (display their wealth and taste). Đến những năm 1850, khi nền kinh tế Anh bùng nổ, các dinh thự mới được xây dựng theo một trong nhiều phong cách kiến trúc phục hưng phổ biến trong suốt thế kỷ 19. Những người xây dựng những ngôi nhà mới này đã có thể tận dụng tình hình bất ổn chính trị ở châu Âu và làm phát sinh một hoạt động buôn bán lớn trong việc cứu hộ kiến trúc (architectural salvage). Làn sóng xây dựng nhà Country mới này được minh chứng bởi các khu nhà Rothschild ở các hạt Home và Công viên Bletchley (được xây dựng lại theo nhiều phong cách, và nổi tiếng với code-breaking rôle trong Thế chiến thứ hai).

Tình hình bảo tồn ngôi nhà Country ở Anh hiện nay

Ngày nay, nhiều ngôi nhà Country đã trở thành khách sạn, trường học, bệnh viện, bảo tàng và nhà tù, trong khi những ngôi nhà khác vẫn tồn tại như những tàn tích được bảo tồn, nhưng từ đầu thế kỷ 20 đến đầu những năm 1970, hàng trăm ngôi nhà Country đã bị phá bỏ. Những ngôi nhà còn sót lại sau giai đoạn phá hủy hiện nay chủ yếu được xếp vào danh sách các công trình kiến trúc lịch sử - và chỉ những công trình tái tạo và trùng tu trung thực nhất, chính xác nhất mới được phép thực hiện. Tuy nhiên, công việc như vậy thường rất tốn kém, mặc dù hệ thống đảm bảo rằng mọi thứ được thực hiện một cách chính xác và xác thực. Mặt tiêu cực là nhiều chủ sở hữu không đủ khả năng bảo tồn, vì vậy mái nhà vẫn bị dột do được thay từ vật liệu ngói rẻ tiền.

Ngôi nhà Đồng quê đương đại - Ý tưởng thiết kế tồn tại lâu dài

(George Saumarez Smith - giám đốc tại adamarchitecture.com)

Tôi cảm thấy rất may mắn vì đã thiết kế những ngôi nhà mới nhưng theo phong cách truyền thống trong hơn 20 năm, và tôi đã thấy những ngôi nhà đó dần trở nên êm dịu và được cải thiện theo tuổi tác. Để nghĩ về một ngôi nhà rất hiện đại sẽ trông như thế nào vào cách đây 20 năm, tôi không ngờ rằng nó vẫn bắt mắt (appeal) như bây giờ. Và cuối cùng, đây là lý do tại sao tôi tin rằng những ngôi nhà truyền thống rất đáng để xây dựng. Khi đối mặt với những thách thức của một thế giới có ý thức hơn về môi trường, chúng ta nên thiết kế kiến trúc với ý tưởng tồn tại lâu dài (long term in mind). Bạn luôn có thể thay đổi wallpaper trên bức tường căn phòng dưới thang (downstairs loo), nhưng gạch và vữa sẽ ở đó trong nhiều thập kỷ tới.

Điều này không có nghĩa là chúng phải là bản sao của các ngôi nhà đã xây trước đó. Đây là bản chất của truyền thống (nature of tradition): nó có thể đáp ứng và thích ứng với những nhu cầu thay đổi (respond and adapt to changing needs), trong khi vẫn sử dụng một ngôn ngữ kiến trúc quen thuộc (familiar architectural language) và đã được kiểm nghiệm tốt (well-tested). Tất nhiên, vẻ đẹp là trong mắt người nhìn, nhưng các ngôi nhà được bao quanh bởi cảnh quan rộng mở sẽ luôn đẹp nhất khi chúng được xây dựng bằng vật liệu tự nhiên (natural materials) có sẵn tại địa phương. Và vì vậy, khi chúng ta xem xét cách thiết kế ngôi nhà Country, điều quan trọng là chúng phải được xây dựng để tồn tại lâu dài (built to last). Điều này có nghĩa là chúng phải được xây dựng chắc chắn, có thể thích ứng với những nhu cầu sử dụng thay đổi trong tương lai (adaptable to future changes of use) và dễ nhìn (easy on the eye).

Qua nhiều thế kỷ, những ngôi nhà Country luôn đi đầu trong sự đổi mới (at the forefront of innovation). Việc kết hợp công nghệ xanh mới nhất (latest in green technology) hiện là một phần quan trọng của một ngôi nhà đồng quê kiểu mới, điều này phải kết hợp hoàn hảo (blend seamlessly) với thiết kế. Do đó mặc dù không thể nhìn thấy được nhưng sự kết hợp này đảm bảo cho nhu cầu năng lượng của ngôi nhà luôn ở mức thấp nhất có thể.

Khi chúng ta phải đối mặt với những thách thức của biến đổi khí hậu, một cuộc tranh luận xung quanh phong cách kiến trúc đã trở thành một thứ xa xỉ mà chúng ta không thể với tới được. Sự thịnh suy của ngôi nhà Country, công trình kiến trúc được xây dựng trong nhiều năm qua không còn phù hợp với mục đích đang bị phá bỏ và thay thế, thể hiện sự lãng phí lớn tài nguyên và môi trường. Nhà Country, có lẽ nhiều hơn bất kỳ loại hình xây dựng nào khác, đã được xây dựng với ý tưởng tồn tại lâu dài. Chúng không chỉ dành cho thế hệ hiện tại mà còn cho những thế hệ tương lai - không chỉ như những ngôi nhà mà còn là những trung tâm quản lý có trách nhiệm (centres for responsible stewardship) của vùng nông thôn.

Tổng hợp & dịch: Fudozon.com

CÁC KIỂU - PHONG CÁCH NHÀ Ở TIÊU BIỂU

694